چکیده:
ساختار نظام قدرت منطقه ای در آفریقا
حافظ نیا محمدرضا,اعظمی هادی,مجتهدزاده پیروز,احمدی پور زهرا
شناخت و تعیین کشورهای کانونی و پیرامونی در مناطق مختلف جغرافیایی کمک شایانی برای بررسی و آگاهی از ساختار نظام قدرت منطقهای میکند. برای شناخت اینگونه کشورها نیاز به ردهبندی بر اساس قدرت ملی آنها میباشد. با تعیین سطح و وزن ژئوپلیتیکی هر یک از کشورها میتوان سطوح قدرت ملی آنها را مورد سنجش قرار داد. سنجش قدرت ملی کشورها مستلزم ارزیابی و محاسبه مؤلفهها و عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، سرزمینی، نظامی، فرهنگی و علمی کشورها میباشد که محاسبه مجموع امتیازات عوامل مذکور نشانگر میزان و سطح قدرت ملی و تعیین جایگاه آنها در میان کشورها و در سطح منطقهای و قارهای میباشد. شناخت و درک اهمیت قاره آفریقا در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی، سرزمینی و ... در بدو ورود به هزاره سوم و بذل توجه به کشورهای محوری و قطب آن، کمک مؤثری در تدوین برنامههای کارآمد در زمینههای مختلف هریک از کشورها ازجمله جمهوری اسلامی ایران نموده و میزان موفقیت، صرفهجویی در وقت و هزینهها و رسیدن به اهداف را محقق خواهد نمود.
مقاله حاضر ضمن برشماری پتانسیلها و عوامل مهم ژئوپلیتیکی تأثیرگذار در جایگاه هر یک از کشورها، سعی در شناخت کشورهای مهم و مؤثر در سطوح منطقهای و قارهای آفریقا دارد.
خلاصه ماشینی:
"عامل اقتصادی: در بررسی و مقایسه متغیرهای اقتصادی مؤثر در تعیین قدرت ملی کشورها،به 7متغیر زیر توجه شده است: -درآمد خالص سرانه(سهم درصد،یعنی درصد مقادیر هریک از کشورها نسبت بهمجموع درآمد خالص سرانه کشورهای قاره مشخص و همان امتیاز محسوب شده است).
4. عامل سرزمینی: در بررسی و مقایسه متغیرهای سرزمینی مؤثر در تعیین قدرت ملی کشورها،به 7متغیر زیر توجه شده است: -مساحت(سهم درصد،یعنی درصد مساحت هریک از کشورها نسبت به مساحتکل قاره مشخص و همان امتیاز محسوب شده است).
5. عامل علمی و فنآورانه: در بررسی و مقایسه متغیرهای علمی و فنآورانه مؤثر در تعیین قدرت ملیکشورها،به 5 متغیر زیر توجه شده است: -تعداد دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی(سهم درصد،یعنی درصد دانشگاههایهریک از کشورها نسبت به دانشگاههای کل قاره مشخص و همان امتیاز محسوب شدهاست).
6. عامل اجتماعی: در بررسی و مقایسه متغیرهای اجتماعی مؤثر در تعیین قدرت ملی کشورها،به 18متغیر زیر توجه شده است: -تعداد جمعیت(سهم درصد،یعنی درصد جمعیت هریک از کشورها نسبت بهجمعیت کل قاره مشخص و همان امتیاز محسوب شده است).
7. عامل نظامی: در بررسی و مقایسه متغیرهای نظامی تأثیرگذار در تعیین قدرت ملی کشورها،به 8متغیر زیر توجه شده است: -تعداد نیروهای نظامی(سهم درصد،یعنی درصدتعداد نیروهای نظامی هریک ازکشورها نسبت به نیروهای کل قاره مشخص و همان امتیاز محسوب شده است).
(به تصویر صفحه مراجعه شود)شکل 1 هرم سطوح چهارگانه قدرت در آفریقا در مجموع با توجه به امتیازات کسب شده میتوان گفت در جنوب آفریقا،قدرتدرجه اول کشور آفریقای جنوبی میباشد و قدرت درجه دوم در سطح قارهای وجود نداردو در این منطقه شاهد تک قدرتی در ساختار نظام قدرت منطقهای میباشیم."