چکیده:
سوءمصرف مواد پدیدهای اجتماعی با ابعاد بهداشتی، فرهنگی و اقتصادی است که بخش عظیمی از نیروی انسانی بسیاری از کشورها را درگیر کرده است. پیشگیری از این مشکل اجتماعی، که با توجه به حساسیت جامعه و اولویت آن باید سرلوحة سیاستهای اجتماعی قرار گیرد، مستلزم شناخت وضع موجود و نیز عوامل خطر و محافظ آن است. نگرش افراد به مواد یکی از عواملی است که هم میتواند در شناخت وضع اعتیاد در گروههای مختلف جمعیتی به سیاستگذاران اجتماعی کمک کند و هم میتواند بهمنزلة یکی از تعیینکنندههای گرایش به سوءمصرف مواد مطالعه و کنترل شود. مطالعة حاضر با هدف اولیة سنجش وضعیت نگرش دانشجویان کشور به مواد صورت گرفته است. در این پژوهش نگرش 510 نفر از دانشجویان کشور که با استفاده از روش نمونهگیری چندمرحلهای انتخاب شده بودند بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین نمرة نگرش کل دانشجویان پسر به اعتیاد بیشتر از دانشجویان دختر است. میانگین نمرات نگرش کل و خردهمقیاسهای «تمایل به مواد» و «باور غلط به شیوع بالای مواد» در افراد مجرد بالاتر از افراد متاهل است، ولی در خردهمقیاسهای «عدم مشارکت فعال در برنامههای پیشگیری و درمان» و «عدم برخورد فعال با اعتیاد» این تفاوتها از نظر آماری معنادار نبودند. در اکثر خردهمقیاسهای نگرش به مواد، میانگین نمرات نگرش در دانشجویان ساکن منزل دانشجویی بیشتر از دانشجویان ساکن در مسکن شخصی و خوابگاهها بود، ولی این تفاوت برای خردهمقیاس «عدم برخورد فعال با اعتیاد» ازنظر آماری معنادار نبود. به نظر میرسد عواملی مانند پیوندهای اجتماعی و منابع کنترل درونی و بیرونی، دسترسی به هنجارهای موید مصرف مواد، زندگی در کانون گرم خانواده و سرپرستی و نظارت مناسب خانواده بر امور دانشجویان میتواند در شکلدهی و اصلاح نگرش به مواد نقش داشته باشد.
خلاصه ماشینی:
"مطالعات مختلف نشان داده است که علاوهبر تأثیر نگرش در سوءمصرف مواد، متغیرهای اثرگذار متعددی وجود دارند که در تبیین پدیدة اعتیاد و درواقع نگرش به اعتیاد و مواد مخدر نقش مهمی ایفا میکنند؛ برای مثال ویلز 3 و همکاران به عوامل خانوادگی مانند چگونگی ارتباط والدین با یکدیگر و با فرزندان، متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و موقعیت محیطی و تحصیلی بهمنزلة پیشبینیکنندههای مصرف مواد اشاره کردهاند (ویلز، 2008).
مقایسة رابطة بین میانگین نمرات نگرش به مواد و تحصیلی دانشجویان کاردانی (120n=) کارشناسی (352n=) کارشناسی ارشد (38n=) مقدار احتمال میانگین نمرات میانگین نمرات میانگین نمرات نگرش کل 52/54 11/60 23/69 001/0 تمایل به مواد 19/23 67/27 52/36 001/0 عدم مشارکت فعال در برنامهها 94/10 69/11 15/12 11/0 باور غلط به آثار مثبت مواد 46/6 24/6 60/5 28/0 عدم برخورد فعال با اعتیاد 16/6 91/6 34/7 01/0 اعتقاد نادرست به شیوع بالا 75/7 59/7 60/7 5/0 با توجه به جدول 4 که با استفاده از تحلیل واریانس به مقایسة نگرش به مواد در دانشجویان شاغل به تحصیل در مقاطع مختلف پرداخته است درمییابیم که در مقیاسهای نگرش کل، تمایل به مواد، عدم مشارکت فعال، عدم برخورد فعال با مسئلة اعتیاد و اعتقاد نادرست به شیوع زیاد مواد میانگین نمرة دانشجویان مقطع کارشناسیارشد بالاتر از دو گروه دیگر بوده است، اما این تفاوت برای دو خردهمقیاس اعتقاد نادرست به شیوع زیاد و عدم مشارکت فعال ازنظر آماری معنادار نبود."