چکیده:
عوامل مؤثر بر تشکیل تعاونیهای روستایی جدا از عوامل مؤثر بر مشارکت اقتصادی و
اجتماعی روستاییان نیستند.عوامل مؤثر بر مشارکت نیز از عوامل مؤثر بر ایجاد انگیزه
در افراد برای تمایل به انجام کارهای گروهی و هدفمند اجتماعی-اقتصادی تأثیر
میپذیرند.از این رو مطالعه عوامل مؤثر برانگیزه مشارکت در تعاونیها، یکی از
مهمترین مسایلی است که نقش کلیدی در برنامهریزی تعاون خصوصا تعاونیهای روستایی
دارد چرا که بدون توجه به انگیزه انسان یعنی عامل اصلی توسعه و بدون شناخت
پیچیدگیهای رفتاری وی، تجربه ناموفق تعاونیها مورد انتظار است.اهمیت مطالعه موانع گسترش و رشد فعالیتهای بخش تعاون و رفع آنها در برنامههای
آتی به صورت از بالا به پایین و ایجاد انگیزه در آنها برای شرکت در فعالیتهای
مشارکتی و گروهی و افزایش آگاهی آنها در این زمینه غیرقابل انکار است.چه عواملی برگرایش افراد به تشکیل تعاونیها تأثیر دارد و اولویت آنها چگونه
است؟پاسخ به این سؤال به برنامهریزان کمک میکند تا در برنامههای تعاون با دید
وسیعتری مسیر را برای رشد و توسعه تعاونیها هموار نمایند تا از این طریق عوامل
تسریع کننده رشد و توسعه تعاونیها تقویت شوند و عوامل بازدارنده حذف شوند یا کاهش
یابند.از این رو در این تحقیق با استفاده از نظریه کنش موجه«آیزن و فیش باین»و دستهبندی عوامل به سه دسته اجتماعی، اقتصادی و مکانی برای سهولت انجام تحقیق،
سعی شده است تا عوامل مؤثر برگرایش روستاییان به تشکیل تعاونیهای روستایی شناخته و
اولویت آنها مشخص شود.از این رو از مجموع 50 آبادی دهستان قنوات قم، 11 روستا و 254
نفر از 7579 نفر جمعیت 64-15 ساله آن با استفاده از آزمون کای دو در محیط نرمافزار
آماری SPSS ، از میان عوامل اجتماعی، تأثیر وضعیت سکونت(بومی یا غیربومی بودن
روستاییان)، نقش دولت، نقش مشارکت و آگاهی و از میان عوامل اقتصادی، تأثیر وضعیت
شغل(بیکار یا شاغل بودن)، نوع شغل و عدم ریسکپذیری، بر تشکیل تعاونیهای روستایی
با سطح آلفای 05/0 مؤثر بودهاند.همچنین از طریق آزمون فرضیه تأکید شد که انگیزه
مشارکت در فعالیتهای گروهی تنها وابسته به عوامل اقتصادی نیستند بلکه ترکیبی از
عوامل اجتماعی-اقتصادی در این فرآیند مؤثر میباشند.
خلاصه ماشینی:
"2. عوامل اجتماعی در میان عوامل اجتماعی مؤثر بر تشکیل و اداره تعاونیهای روستایی چهار دسته از عوامل زیر مهم محسوب میشوند: {4G2-1-دولت4G در ارتباط با نقش دولت در توسعه تعاونیها نظرات متفاوتی وجود دارد:برخی بر این باورند که نقش دولت در توسعه تعاونیها از اهمیت بسزایی برخوردار است و باید در خدمات رسانی بهینه به اعضای تعاونی پیشقدم شده، به گسترش آنها کمک کند و نقش کاریاب و کارفرما را بر عهده گیرد و فرصتهای شغلی را از طرق متنوع ایجاد نماید ( Baticados,8991,731).
جدول 4 خلاصه نتایج فرضیات تحقیق {5Gآزمون فرضیه اول5G {6Gتأثیر عوامل اجتماعی بر تشکیل تعاونیهای روستایی6G {7Gتأثیر ویژگیهای فردی-اجتماعی7G به نظر میرسد که پارهای از ویژگیهای فردی اعم از جنسیت، سطح سواد، وضعیت تأهل، وضعیت سکونت و بار تکفل در میزانگرایش روستاییان به تشکیل تعاونیهای روستایی مؤثر میباشد بدین منظور با استفاده از سطح معنادار خطای نوع اول در سطح آلفا 05/0 تأثیر این ویژگیها بر روستاییان دهستان قنوات قم مورد آزمون قرار گرفت که نتایج آن در جدول 4 نشان داده شده است.
تأثیر از شکست تعاونیهای روستایی و عدم ریسکپذیری روستاییان در این زمینه به دلیل نداشتن یا کمبود سرمایه در این امر بسیار مؤثر بوده است البته عامل ریسک فقط شامل عوامل اقتصادی نیست و نتایج اجتماعی و احیانا خطراتی که ممکن است در نتیجه عضویت در تعاونیها، پایگاه فرد را تهدید کند باید مدنظر قرار گیرد که با این احتساب اهمیت و نقش عوامل اجتماعی بیش از پیش معین میشود."