چکیده:
استفاده از خواب و رویا در میان مدعیان دروغین و فرقهها جایگاهی ویژه دارد و چون آنان برای اثبات ادعای خود دلایل کافی ندارند، به این امور متوسل میشوند. نوع تبلیغات احمد بصری نیز خارج از این مجموعه نیست و این فرد، یکی از ادله حقانیت خود را دیدن خواب دانسته و برای آن دستورالعملهایی مانند سه روز روزه گرفتن یا خواندن یک دعا به مدت چهل شب ارائه داده است (بصری، 1431: ج1، 7). این فرد بیش از دیگر مدعیان به ادله قرآنی و روایی استناد کرده است. از اینرو در این نوشتار پس از بررسی ادله قرآنی این گروه، مشخص خواهیم کرد که برخی آیات به کار برده شده بر مدعای تشخیص حجت الهی توسط رویا دلالت ندارند و تنها وجود رویای صادقه را اثبات میکنند. برخی دیگر از آیات نیز بیانگر موضوعی غیر از رویای صادقه هستند.
The use of dreams in false claims of the sect has a special place because they do not have enough evidence to prove their claims، they resort to such issues. The claims of Ahmad Basari are not an exception to this rule and he made dreams as a foundation for his truthfulness and to achieve that، he instructed three day fasting and reciting a prayer for forty days. He is the one، who more than other claimants، based his evidence and referred to Quran and traditions to prove his views. This paper، after surveying the Quranic evidence، argues that some of the Ayahs used as an evidence for Hujjah do not indicate that and in fact some of the signs may indicate something other than the true dream and some other just indicate existence of the possibility of true dream.
خلاصه ماشینی:
علامه طباطبایی درباره ترادف حدیث با رویا چنین میگوید: کلمه «احادیث» جمع حدیث است، و بسیار میشود که این کلمه را میگویند و از آن رویاها را اراده میکنند، چون در حقیقت رویا هم حدیث نفس است؛ زیرا در عالم خواب امور به صورتهایی در برابر نفس انسان مجسم میشود، همانطور که در بیداری هر گویندهای مطالب خود را برای گوش شنوندهاش مجسم میکند، پس رویا هم مانند بیداری، حدیث است.
(جامی، بیتا: 69 و 228) یا اینکه در عظمت ابوسعید ابوالخیر (440ق) به این داستان و خواب متمسک شدهاند که شیخ علی بن محمد بن عبدالله _ معروف به ابنباکویه _ از رقص و سماع ابوسعید ابوالخیر برائت میجست، اما در سه رویای پیاپی چنین میبیند که به او میگویند: «قوموا وارقصوا لله» و از اینجا یقین کرد که رقص ابوسعید بلااشکال است (همو: 214).
اما بحث در این است که آیا بنا بر آیات الهی، خواب و رویا میتواند راهی برای تشخیص مصداق امام و حجت الهی قرار گیرد؟ در اینجا پس از بیان مسئله و ادله مدعیان بر ادعای خود، 1 به نقد آنها پرداخته و نظریه مختار را ارائه میدهیم.
همچنین گفتار حضرت یعقوب( به حضرت یوسف( که خواب خود را برای برادرانت بازگو مکن که برای تو نقشه خطرناک میکشند، نشانه آن است که رویای صادقه از راههای شناخت حجت برای مردم نیز بوده است؛ زیرا با این رویایی که حضرت یوسف( دیده بود، برادرانش پی به حجت بودن او میبردند (الانصاری، زکی، 1 بیتا: 56 و 60؛ انصار امام مهدی، بیتا: 62، ادله دعوت برای شیعیان، موضوع ش41، رویای صادقه).