چکیده:
حدیث، مهمترین منبع در استنباط احکام فقهی نزد اندیشمندان اسلامی است. تعارض بین برخی از احادیث، یکی از دغدغه های اصحاب ائمه( و اندیشمندان در طول تاریخ اسلام بوده و گاه، باعث ایجاد پرسش در حوزه اعتقادات برخی از افراد گشته است. این تعارض به واسطه عوامل مختلفی به وجود آمده که پژوهش حاضر به یکی از آن عوامل که در تعارض احادیث فقهی موثر بوده، پرداخته است. تاثیر زمان و مکان صدور حدیث و نقش آن در تغییر موضوعات، ملاکات و متعلقات احکام و نیز نقشی که در تعارض روایات دارد، موضوع تحقیق حاضر است. توجه به این بحث، موجب تغییر نگرش فقیه در مقام استنباط احکام از منبع اخبار و روایات متعارض خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
تأثیر زمان و مکان صدور حدیث و نقش آن در تغییر موضوعات، ملاکات و متعلقات احکام و نیز نقشی که در تعارض روایات دارد، موضوع تحقیق حاضر است.
٢. تأثیر زمان و مکان در دگرگونی موضوعات احکام و ملاکات آن بر اساس آنچه در این مقدمات گذشت، روشن شد که دین اسلام- به عنوان آخرین دین الهی- دارای احکام ثابت بوده و به تعبیر حدیث(حلال پیامبر( حلال است تا روز قیامت...
از فقیهانی که به تأثیر زمان و مکان در حوزه استنباط به صورت جدی پرداخت و بر این امر تأکید فراوان داشت، امام خمینی بود؛ ایشان طی سالیان متمادی پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل نظام در کشور ایران، ضمن تأکید بر پیروی از فقه سنتی و جواهری، این نکته را هم متذکر شده اند که اجتهاد مصطلح در حوزه ها کافی نیست؛ زیرا چنین اجتهادی، پاسخگوی نیازهای متفاوت و پیچیده جوامع بشری نیست: «مهم شناخت درست حکومت و جامعه است که بر اساس آن نظام اسلامی بتواند به نفع مسلمانان برنامهریزی کند که وحدت رویه و عمل ضروری است و همین جاست که اجتهاد مصطلح در حوزه ها کافی نمی باشد.
محمد امین افندی از دانشمندان اهل سنت نیز در این رابطه چنین گفته است: «بسیاری از احکام با اختلاف زمان مختلف میشود، به سبب تغییر عرف آن، یا به دلیل حادث شدن ضرورتی و یا فساد اهل زمان، به گونه ای که اگر حکم اول باقی بماند باعث مشقت و ضرر به مردم میشود و با قواعد شریعت که مبتنی بر تخفیف و آسان گیری و دفع ضرر و فساد برای بقای جهان آنان است، منافات دارد.