چکیده:
«حق بهرهمندی ازعالیترین استاندارد قابل حصول سلامتی» به عنوان حقی بنیادین توصیف میشـود کـه برای تحقق و بهرهمندی از سایر حق ها و آزادیها از اهمیت بسیاری برخوردار است . هرچند این حق بـه لحاظ محتوا، به نسل دوم حقوق بشر تعلق دارد، لیکن ارتباطی نزدیک با سایر نسـل هـای حقـوق بشـری دارد. حق برسلامتی، طیف وسیعی از حق ها را گرد هم آورده است که هر کـدام نقشـی انکارناپـذیر در تحقق آن ایفا میکنند. براین اساس، برخورداری از آب آشامیدنی سالم ، غذای کـافی و مقـوی، محـیط زیست پاک و... مقوم ذات سلامتی انسان به شمار مـیرونـد. در کنـار ایـن مسـئله ، برخـورداری از حـق حیات بدون برخورداری از سلامتی جسم و روان بـی معنـا خواهـد بـود. همـین واقعیـت شـاهدی بـراین مدعاست که «کلیه ی مصادیق حقوق بشر، متقابلا به هم وابسته ، غیرقابل تفکیک از هم و مـرتبط بـه هـم میباشند.» تحقق عالیترین استاندارد مورد نظر مادهی ١٢ میثاق حقوق اقتصـادی، اجتمـاعی و فرهنگـی در پرتو به کارگیری حداکثر امکانات اقتصادی و فنی و طی روندی ضرورتا تـدریجیالحصـول، رنـگ واقعیت به خود خواهد گرفت . از این رو میزان تحقق و بهرهمندی از این حق ، رابطه ای مسـتقیم بـا سـطح رشد و توسعه یافتگی اقتصادی و اجتماعی یک کشور دارد. میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی بـا علـم بـه این واقعیت ، از دولت های عضو میخواهد تا با بهرهگیری از همکاریهای بین المللی اقتصادی و فنـی بـا یکدیگر، ظرفیت ها و قابلیت های خود را جهت ارتقا میزان بهرهمندی از این حق افزایش دهند.
خلاصه ماشینی:
با این بیان میخواهیم به این پرسش ها پاسخ دهیم کـه آیـا نـاتوانی و ضـعف اقتصـادی واجتمـاعی یـک دولـت در بـرآورده ساختن استانداردهای موردنظر میثاق میتواند توجیه کنندهی قصور دولت ذیربط باشد؟ و این که چه راهکارهای مؤثری در حقوق بین الملل برای توانمندسازی دولت هـای نـاتوان جهـت اجـرا و تحقق این استانداردها وجود دارد؟ الف ) مبانی توجیهی و مفهومی حق سلامتی در نظام بین المللی حقوق بشر در این قسمت تلاش میشود تا به اجمال برخورداری از حق بر سـلامتی را از زاویـه ی دیـد حیات و حیثیت ذاتی انسان توجیه کنیم .
١ در کنار این مسـئله بایـد اشـاره داشـت کـه کمیتـه ی حقـوق اقتصـادی - اجتماعی و فرهنگی به عنوان نهاد ناظر بر اجرا و تفسیر میثاق، در سال ٢٠٠٠ تفسـیر عمـومی شـماره ی ١٤ خود را در موضوع «حق بر عالیترین استاندارد قابل حصول سلامتی» صادر نمود: ( Committee on Economic, Social & Cultural Rights (CESCR), "The Right to the Highest Attainable Standard of Health", General Comment No. 14, 2ooo).
میثاق حقـوق اقتصـادی، اجتمـاعی و فرهنگـی در بنـد١ مـاده ی ٢ ماهیت کلی تعهدات دولت های عضو را ترسیم میکند: «دولت های عضو میثاق متعهد مـی شـوند کـه بـا سـعی و اهتمـام خـود و از طریق همکاری و تعاون بین المللی به ویژه در زمینـه هـای اقتصـادی و فنـی و بـا استفاده از حداکثر منـابع موجـود بـه منظـور حصـول تـدریجی و اعمـال کامـل حقوق شناخته شده در ایـن میثـاق بـا کلیـه ی وسـایل مقتضـی بـه خصـوص بـا اقدامات قانونگذاری اقدام نمایند».