چکیده:
رمان دفاع مقدس یکی از گونه های برجسته در حوزة ادبیات داستانی ایران است . برخی از نویسندگان متعهد دفاع مقدس با رویکـردی رئالیسـتی ، ارائـة تصـاویری عینی از جنگ ایران و عراق را محور کار خویش قرار داده انـد و به خلق آثار ساده و بدون پیچیدگی روی آوردهاند. بررسی ها نشان می دهـد کـه اغلـب نویسـندگان واقع گرای دفاع مقدس در آثارشان از مولفـه هـایی چـون شخصـیت هـای عینـی ، تسلسل روایی ، زاویة دید واحد (اول شخص و سوم شـخص )، پیرنـگ مبتنـی بـر روابط علی و معلولـی ، زمان و مکان ملموس و مشخص سود می جویند تا بر وجـه واقع نمایی و حقیقت مانندی اثر بیفزایند و پیام خود را به گوش مخاطب برسانند. رویکرد روششناسی این پژوهش ، توصـیفی - تحلیلـی و واحـد تحلیـل ، سـاختار رمانهای واقع گرا در حوزة دفاع مقدس با مطالعة موردی سه رمان زمین سوخته (احمد محمود)، ترکه های درخت آلبالو (اکبر خلیلی ) و سفر به گرای ٢٧٠ درجه (احمد دهقان) و با تاکید بر عناصر داستانی شخصیت ، روایت و زاویة دید، پیرنگ و زمان و مکان است .
Holy Defense Novel is one of the brilliant varieties in Persian Story Literature. Some of the committed Holy Defense authors، by following the Realist approach، have focused on presenting concrete pictures of Iran-Iraq War and producing simple and free of complexity. Reviews show that most Realist Holy Defense authors have applied components like real characters، narrative sequence، single point of view (First Person and Third Person)، plot based on cause and effect relations، tangible and real time and place to increase truthfulness and realism mode of works and communicate their message to the intended audience. Methodological approach of the current study is Descriptive-Analytic and Unit of Analysis is composed of structures of Realist novels in Holy Defense Literature، case studies of 3 novels: 1- Burnt Land (Ahmad Mahmud)، 2- Twigs of Sour Cherry Tree (Akbar Khalili) and 3- Journey to heading 270 Degrees (Ahmad Dehqan) and it also focuses on fictional elements of character، narration and point of view، plot، time and place.
خلاصه ماشینی:
رویکرد روششناسی این پژوهش ، توصـیفی - تحلیلـی و واحـد تحلیـل ، سـاختار رمانهای واقع گرا در حوزة دفاع مقدس با مطالعة موردی سه رمان زمین سوخته (احمد محمود)، ترکه های درخت آلبالو (اکبر خلیلی ) و سفر به گرای ٢٧٠ درجه (احمد دهقان) و با تأکید بر عناصر داستانی شخصیت ، روایت و زاویة دید، پیرنگ و زمان و مکان است .
با توجـه به برجسته بودن جریان واقع گرا در حوزة ادبیات داستانی دفاع مقدس، ایـن مقالـه در نظـر دارد واقع گرایی را در عرصة رمانهای دفاع مقدس بـا مطالعـة مـوردی سـه رمـان «زمـین سوخته »، «ترکه های درخت آلبالو» و «سفر به گرای ٢٧٠ درجه » تجزیه و تحلیل کند.
اگر این گفته را بپذیریم کـه «رمـان بایـد بـه عنـوان گـاهشـمار اجتماعی ، جامعة زمان خود را بازتاب دهد» (گلدمن و دیگـران، ١٣٧٧: ١١١) و بـا اسـتفاده از مسایل و حوادث جاری و مشهود اجتماعی ، ویژگی واقع گرایی را در خـود برجسـته کنـد (کمـری، ١٣٧٣: ٣٦٩)، باید گفت رماننویسان دفاع مقدس با ثبت واقعیت هـا و رخـدادهای ناشی از پدیدة جنگ ، رسالت ادبی و انسانی خود را به منصة ظهور مـی رسـانند.
با توجه به اهمیت واقع گرایی ، این مقاله بر آن اسـت تـا عناصـر داسـتانی شخصـیت ، روایت و زاویه دید، پیرنگ و زمان و مکان را در رمانهای واقع گرای دفاع مقدس با تکیـه بر سه رمان برجسته و تأثیرگذار «زمین سوخته »، «ترکه های درخـت آلبـالو» و «سـفر بـه گرای ٢٧٠ درجه » تجزیه و تحلیل کند.