چکیده:
ایالات متحده آمریکا به عنوان تنها قدرت بزرگ برجای مانده از دوران پس از جنگ جهانی دوم و جنگ سرد؛ همواره تلاش داشته است هژمونی خود را در جهان تثبیت نموده و دیگران را وادار به تسلیم و پذیرش نظم موردنظر خود سازد. از این روی رشد و توسعه اقتصادی و کنترل منابع انرژی جهان به ویژه منابع موجود در منطقه خلیج فارس نیز از ملزومات تثبیت و ابقای هژمونی این کشور در جهان محسوب میشود. از سوی دیگر، با توجه به اینکه این عرصه می تواند به گونه ای باشد که در صورت ایجاد ناامنی در این منطقه هژمونی این کشور با چالش مواجه گردد، لذا چندین دهه است که این کشور استراتژی خود را بر کاهش وابستگی به واردات انرژی معطوف ساخته است. چین نیز از جمله قدرت های بزرگی است که تلاش دارد جایگاه خود را در عرصه جهانی ارتقا بخشد و از این رهگذر مسیری که مورد انتخاب رهبران چین واقع شده است، رشد اقتصادی است که این امر به نوبه خود وابستگی این کشور به منابع انرژی خلیج فارس را رقم میزند. بدین ترتیب آنچه که برای چین حائز اهمیت میباشد، امنیت عرضه انرژی است، اما اینکه استراتژی های متفاوت این دو کشور چه تاثیری بر خلیج فارس خواهد گذاشت، سوالی است که این نوشتار به بررسی آن خواهد پرداخت.
خلاصه ماشینی:
بر این اساس فرضیه یا پاسخ احتمـالی کـه مـورد آزمـون قـرار خواهـد گرفت ، بدین صورت خواهد بود که استراتژی انرژی چین با تأکید بر "امنیت عرضـه انـرژی" و استراتژی ایالات متحده مبنی بر "کاهش وابستگی به منابع انرژی خلیج فـارس"، از اهمیـت ایـن منطقه نخواهد کاست و این امر رقابت های دو قـدرت را در آینـده تشـدید خواهـد نمـود.
جدول شماره ٢: چشم انداز تقاضای نفت از سوی آسیا (میلیون بشکه در روز) {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} Source: OPEC Energy Outlock 2013 نکته قابل توجه در مورد چین آن است که این کشور تا سال ١٩٩٣ یکـی از صـادرکنندگان نفـت بود، اما از همان سال با تغییر در مصرف انرژی و افزایش تولیـدات صـنعتی جریـان صـادرات نفـت در این کشور معکوس شده و چین در کمتر از یک دهه به یکی از بزرگتـرین واردکننـدگان انـرژی بـه ویژه نفت تبدیل شد.
چنانکه در گزارش آژانس بـین المللـی انـرژی گویـای آن اسـت کـه خاورمیانـه و خلـیج فـارس همچنان تنها منبع بزرگ نفت کم هزینـه و ارزان جهـان محسـوب شـده و پـیش بینـی می شود از اواسط دهه ٢٠٢٠ بار دیگر نقش خود به عنوان منبـع غالـب رشـد تولیـد نفـت را بـاز پـس گیـرد (بردبار و قربانی شیخ نشین ، ١٣٩٠: ٢٨) و لذا این منطقه از جهان شاهد رقابت های هـر چـه بیشـتر دو قدرت بزرگ یعنی چین و ایالات متحده خواهـد بـود؛ چـین بـا تـلاش بـرای نفـوذ بیشـتر در منطقه و ایالات متحده آمریکا با تلاش برای مهار و کنترل آن.