چکیده:
اندیشه هر متفکر مبتنی بر مبانی وی از جمله مبانی روش شناختی است. اصول فقه بهعنوان روش تحقیق فقه به طور عام و فقه سیاسی به طور خاص، کلید فهم مبانی یک فقیه در عرصه فقه سیاسی است.با منقح شدن مبانی، شیوهها و آراء خاص اصولی یک فقیه و رابطه آن با فتاوای وی در فقه سیاسی، نه تنها میتوان به فهم مبانی و ریشههای نظریات وی در فقه سیاسی دست یافت، که میتوان در مواردی که فقیه در رابطه با موضوعی، نظری ارائه نکرده است، با توجه به مبانی، شیوهها و نظرات اصولی او، نظر وی را در رابطه با آن موضوع خاص کشف کرد. یکی از مهمترین بخشها برای بررسی رابطه اصول فقه و فقه سیاسی یک فقیه، بررسی نظرات و آراء خاص اصولی وی است. بدین منظور در این مقاله به بررسی هفت نظر از نظرات مؤثر امام خمینی(ره) در اصول فقه و تأثیرات آن بر فقه سیاسی ایشان میپردازیم تا به این سؤال پاسخ دهیم که آراء خاص اصولی ایشان چه تأثیراتی بر فقه سیاسی ایشان داشته است. برای انجام این تحقیق به فحص از آراء خاص اصولی امام خمینی(ره) از یکسو و تدقیق در فتاوای ایشان در حوزه فقه سیاسی از سوی دیگر پرداخته ایم تا ارتباط میان آراء خاص اصولی ایشان با فتاوای ایشان در فقه سیاسی مبین شود.
خلاصه ماشینی:
ولی طبق نظر امام خمینی (ره ) با توجه به این که خطابات شرعی ، قانونی هستند و شامل همه مکلفین از جمله شخصی که ابتلاء به متنجس نداشته باشد، می شوند، علم اجمالی برطرف نمی شود و بایستی از لباس دیگر نیز اجتناب شود : احکام کلی قانونی ، همانند احکام شرعی و خطابات الهی و نبوی ص و همچنین اوامر موالی عرفی کلی قانونی ، زمانی مستهجن است که مأموربه و منهی عنه خارج از ابتلای جمیع مکلفین باشد اما هنگامی که به واسطه ابتلای بعضی از مکلفین به آن این گونه نباشد، حتی اگر از مورد ابتلای بعضی دیگر خارج شده باشد، امر و نهی قبیح نیست (تقوی اشتهاردی ، ١٣٧٦، ج ٢: ١٢٤).
تأثیرات نظریه خطابات قانونی بر فقه سیاسی یک : وجوب فحص از مالک در اعطائات حاکم غیر مشروع حتی در صورت عدم علم به قدرت بر یافتن وی بحثی وجود دارد در رابطه با این که چنان چه شخصی مالی از حاکم جائر گرفت ، آیا لازم است به جستجوی مالک آن بپردازد؟ شیخ انصاری با توجه به تمسکی که به اطلاق تعدادی از روایات می کند، بر این اعتقاد است که فحص از مالک مجهول ، واجب نیست .
٢. لزوم امتثال در صورت کشف غرض شارع یکی از آراء اصولی امام خمینی (ره ) که در فقه سیاسی تأثیر بسزائی دارد و می تواند نقش نظام سازی داشته باشد، این است که در صورتی که نسبت به غرض مولی علم پیدا شود، اتباع آن واجب است ولو امری وجوب نداشته باشد.