چکیده:
از آنجایی که یکی از مهمترین عرصههای تکریم و حفظ وجهه، زبان است، هر زبانی برای خود از مکانیزمهای مشخصی جهت تحقق این امر استفاده میکند و از جملة این مکانیزمها، بهرهگیری از صفات و ضمایر اشاره است. پژوهش پیش رو در صدد است تا کاربرد صفات و ضمایر اشاره را در عرصة حفظ وجهه در قرآن کریم بررسی نماید و شیوة برخورد مترجمان با این پدیدة زبانی را ارزیابی کند. در این پژوهش که با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته، نگارندگان از نظریة استعارههای مفهومی یا شناختی که از سوی لیکاف و جانسون مطرح شده، مدد جستهاند و در بررسی نه آیهای که در ابتدای سورههای بقره، یونس، یوسف، رعد، حجر، شعراء، نمل، قصص و لقمان قرار دارند، به این نتیجه رسیدهاند که در قرآن از صفات و ضمایر اشاره به دور به عنوان ابزاری برای حفظ وجهه استفاده شده که اساس آن یک استعارة جهتی است و در آن «شیء خوب، قدرتمند و با ارزش، دور است» که البته این دوری میتواند در عرض یا طول باشد. برخی مترجمان قرآن در برخورد با این پدیده، با بیتوجهی از کنار آن گذشته و به ترجمة تحت اللفظی بسنده نمودهاند و برخی دیگر نیز از راهکارهای متفاوت به پدیدة فوق الذکر توجه نموده و در جهت بدست دادن ترجمهای صحیح برآمدهاند.
Since language is one of the most important arenas for face saving actions، each language has its mechanisms for it.
This article tries to study the use of the demonstratives as a face saving device in the Quran and sheds light on how translators deal with this phenomenon.
In this research، which has been conducted on the basis of a descriptive-analytical approach، relying on the conceptual metaphors theory، researchers have come to this conclusion that the Quran has used distal demonstratives as a face saving device and utilizing this mechanism is based on an orientational metaphor that «all good and valuable things are inaccessible»، and this inaccessibility could be in a horizontal or vertical axis.
Some translators have considered this linguistic phenomenon، and employing different approaches have tried to translate correctly، while others have disregarded this fact.