چکیده:
پیدایش چارچوب مفهومی «حکمرانی نانوتکنولوژی»، حکایت از رویکردی چندجانبه به توسعه این فناوری نوظهور دارد. حکمرانی نانوتکنولوژی در کنار کارکرد توسعه اقتصادی و تکنولوژیک ، بر توسعه همه جانبه و مسئولانه این فناوری به نحوی تاکید میکند که دو کارکرد دیگر را نیز شامل شود. یکی از این کارکردها، توجه به رگولاتوری و استانداردهای به کارگیری نانو مواد و تکنولوژیهای نانومحور است . کارکرد سوم ، ضرورت آگاهیدهی به مردم و فراهم کردن بسترهای مشارکت های اجتماعی در صورت بندی سیاست ها و سیاست گذاریهای این حوزه میباشد. این پژوهش قصد دارد با استفاده از ابزار پرسشنامه و با سنجش نظرات نهادهای فعال در حوزه نانوتکنولوژی ایران ، ادراک آنها را از میزان مسئولیت خود در ایفای کارکردهای سه گانه حکمرانی نانوتکنولوژی مورد بررسی قرار دهد. یافته های پژوهش نشان میدهد اجماع نسبی در میان نهادها در خصوص ایفای مسئولیت های مربوط به حکمرانی نانوتکنولوژی وجود دارد. همچنین به ترتیب نهادهای سیاست گذار، شرکت های تولید محصولات نانو و نهادهای رگولاتوری بیشترین مسئولیت را در ایفای کارکردهای حکمرانی نانوتکنولوژی در ایران دارا میباشند. نتایج بیانگر آن است که ادراک «مسئولیت زیاد حکومت » در میان نهادهای فعال حوزه نانوتکنولوژی ایران وجود دارد و این نهادها انتظارات زیادی از حکومت در ایفای کارکردهای حکمرانی نانوتکنولوژی دارند.
خلاصه ماشینی:
سنجش مسئولیت نهادهای فعال در حوزه نانوتکنولوژی ایران در ایفای کارکردهای حکمرانی * علی خواجه نایینی ** کیومرث اشتریان *** صفیه سادات هاشمی چکیده پیدایش چارچوب مفهومی «حکمرانی نانوتکنولوژی»، حکایت از رویکردی چندجانبه به توسعه این فناوری نوظهور دارد.
این پژوهش قصد دارد با استفاده از ابزار پرسشنامه و با سنجش نظرات نهادهای فعال در حوزه نانوتکنولوژی ایران ، ادراک آنها را از میزان مسئولیت خود در ایفای کارکردهای سه گانه حکمرانی نانوتکنولوژی مورد بررسی قرار دهد.
همین امر باعث شده که دغدغه سیاست گذاران و حتی تحلیلگران این عرصه متوجه پیشرفت های اقتصادی نانو و تکامل چرخه توسعه این فناوری تا رسیدن به مرحله تجاریسازی بوده و از دیگر کارکردهای حکمرانی نانوتکنولوژی که باید به طور همزمان مورد توجه قرار گیرد، غفلت شود.
نتایج این پژوهش ضمن آنکه میتواند در شکل گیری و توسعه ادبیات حکمرانی نانوتکنولوژی در ایران مفید باشد، سیاست گذاران نانوتکنولوژی در ایران را نیز یاری میکند تا نسبت به نظرات ذینفعان – که از اصلیترین مؤلفه های توسعه نانوتکنولوژی میباشند- آگاهی پیدا کرده و آن را در تصمیم گیرهای آتی خود مورد توجه قرار دهند.
از نظر رکو (٢٠٠٨)، چالش های اساسی فراروی حکمرانی نانوتکنولوژی عبارت اند از: توسعه بنیان های دانش چندرشته ای، برقراری زنجیره نوآوری از اکتشاف تا استفاده در جامعه ، برقراری یک زبان مشترک بین المللی در خصوص پتنت ها و اصطلاحات این حوزه ، ایجاد تأثیرات گسترده تر برای جامعه و در نهایت توسعه ابزارها، افراد و سازمان هایی که به طور مسئولانه ای از مزایا و منافع این فناوری جدید حداکثر استفاده را ببرند.