چکیده:
امروزه به مفهوم امنیت ملی، با حفظ بعد سلبی، بعد ایجابی نیز اضافه شده است . بعـد ایجـابی، کـه بـه معنـای تـامین شرایط مطلوب در درون کشور است ، به گونه ای است که موجبـات رضـایتمندی و مشـروعیت سیاسـی از حکومـت را فـراهم میآورد و انسجام اجتماعی و احساس رضایت از وضعیت کشور را ارتقا مـیدهـد. بـر ایـن اسـاس ، در ایـن تحقیـق بـه دنبـال بررسی نقش و جایگاه پلیس در تامین امنیت ملی با توجه به تغییرات صورت گرفته در مفهوم امنیـت ملـی هسـتیم . از ایـن رو تحقیق میتواند از نوع تحقیقات بنیادی محسوب شود که کاربرد عملی نیز دارد. روش تدوین این مقاله تشریح و اسـتنتاج بـا مطالعه کتابخانه ای و اسنادی است . بر اساس یافته های تحقیق ، در بعد سلبی امنیت ملی، وظیفـه پلـیس ایـن اسـت کـه بـا مدیریت کارامد انتظامی از تبدیل مسائل امنیت عمومی به مسائل امنیت ملی جلـوگیری نمایـد. در بعـد ایجـابی نیـز، از یـک سو، با عرضه خدمات باکیفیت و مد نظر قرار دادن نگرانیهای شهروندان در ماموریت های خود، به دنبال کسـب رضـایتمندی مردم و ارتقای احساس امنیت است . از سوی دیگر، در جامعه با نهادینـه کـردن امـر پیشـگیری وضـعی و نیـز توانمندسـازی افراد در حل مشکلاتشان به دنبال تحقق اجتماع خودمسئول محور است . با ترکیـب وظـایف پلـیس در بعـد سـلبی و ایجـابی امنیت ملی، الگوی مدیریتی پلیس برای تامین امنیت ملـی بـا محورهـای عنـاوین و موضـوعات سیاسـت گـذاری، روش هـا و اهداف ، و نتایج مورد انتظار به مثابه نتیجه تحقیق عرضه میشود.
خلاصه ماشینی:
بر این اسـاس ، اگـر امنیـت ملـی از بعـد نظـامی و تهدیدمحور فراتر رفته و ابعاد اجتماعی، سیاسی و اقتصادی وارد عرصۀ مفهومی آن در شکل ایجابی شده است ، باید وظایف نهادها و سازمان های دولتی و نیز همۀ بازیگران اجتماعی برای دست یابی به امنیت ملی مشخص شود.
به همین دلیل امروزه عده ای بر این اعتقاد هستند که امنیت ملی یعنی در امان بودن و ایمن بودن ملـت (اعرابـی و دهقـان ، ١٣٨٩)؛ در نتیجـه ، مفهـوم امنیـت ملـی بـر حسـب دیدگاه های جدید به معنای در امان بودن و ایمن بودن نسبی همۀ نیازها و ارزش هـای حیـاتی مردم در برابر تهدیدات و نیز ضرورت پاسخگویی دولت به انتظارات فزاینـدة همـۀ افـرادی است که ملت را تشکیل داده اند.
با بررسی مفهوم امنیت ملی میتوان آن را دو بعد سلبی و ایجـابی بـه شـرح زیـر تبیـین نمود: · امنیت با نبود تهدید نظامی (داخلی یا خـارجی) بـر ضـد موجودیـت کشـور تعریـف میشود (امنیت سلبی)؛ · امنیت تأمین شرایط مطلوب در درون کشـور اسـت ؛ شـرایطی کـه موجـب انسـجام اجتماعی، رفاه اقتصادی، مشروعیت سیاسـی و احسـاس رضـایت عمـومی از فضـای امنیتی حاکم بر جامعه شود (امنیت ایجابی).
بـر ایـن اسـاس ، نقـش نیروی انتظامی در بعد امنیت اجتماعی به مثابه یکی از نهادهای تأثیرگذار در عرصۀ جامعه و با گسترده کردن فعالیت های خدمات اجتماعی عبارت است از: · آموزش و فرهنگ سازی و همکاری با نهادهای دیگر به منظور نهادینه کردن انضـباط اجتماعی در تعاملات جامعه ؛ · آمـوزش و فرهنـگ سـازی و همکـاری بـا نهادهـای دیگـر بـه منظـور جلـوگیری از شکل گیری آسیب ها و انحرافات اجتماعی در قالب پیشگیری اجتماعی .