چکیده:
مصرف بالای گاز طبیعی در بخش خانگی یکی از معضلات اقتصادی کشور می باشد. متوسط رشد سالانه مصرف گاز طبیعی 9/9 درصد در طی سال های 88-1378 است. آگاهی و شناخت درست از عوامل موثر بر تقاضای گاز طبیعی در کوتاه مدت و بلند مدت می تواند زمینه را برای اتخاذ سیاست های مناسب در این حوزه فراهم آورد. در این مقاله از الگوی خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی و مدل تصحیح خطا جهت برآورد تابع تقاضا در طی سال های 88-1378 استفاده می شود. نتایج نشان می دهد که جانشینی بین گاز طبیعی و برق در بخش خانگی وجود ندارد؛ رابطه بلندمدت بین متغیرهای تابع تقاضای گاز طبیعی تایید می گردد؛ کشش قیمتی گاز طبیعی در کوتاه مدت و بلند مدت از نظر آماری معنادار نبوده و کشش درآمدی آن در کوتاه مدت و بلند مدت به ترتیب 627/0 و 88/0 می باشد.
Natural gas high consumption in home sector is an important issue in Iranian economy. The data confirm that the increase of natural gas consumption in Iran is dramatically high near 9.9 percent. This paper estimates long run and short run natural gas demand by using ARDL، ECM models during 1999-2009. The results indicate that natural gas can''t be substituted by electricity; there is a long run relationship between the variables; price elasticity of natural gas is -0.12 and -o.36 in short run and long run respectively but not statistically significant and income elasticity، in short run and long run، is 0.627 and 0.88 respectively.
خلاصه ماشینی:
در اين رابطه اگر مجموع ضرايب برآورد شده مربوط به وقفه هاي متغير وابسته کوچک تر از يک باشد، الگوي پويا به سمت تعادل بلندمدت گرايش مي يابد بنابراين براي آزمون هم گرايي لازم است آزمون فرضيه ي زير انجام گيرد: (رجوع شود به تصویر صفحه) با محاسبه آماره t محاسباتي و کميت بحراني ارايه شده از سوي بنرجي ، دولادو و مستر در سطح اطمينان مورد نظر، مي توان به وجود يا نبود رابطه تعادلي بلندمدت بين متغيرهاي الگو پي برد.
جهت برآورد تابع تقاضاي گاز طبيعي در بخش خانگي و به روش ARDL، ابتدا لازم است تا متغيرها از نظر پايايي و وجود رابطه هم جمعي بين متغيرهاي مستقل و وابسته مورد بررسي قرار گيرند.
پس از بررسي درجه هم جمعي متغيرها، به منظور برآورد رابطه بلندمدت ابتدا مي بايست مدل پوياي مصرف گاز طبيعي در بخش خانگي برآورد گردد که نتايج اين برآورد در جدول (٢) نشان داده شده است .
نتايج حاصل از آزمون هم جمعي الگوي پوياي مصرف گاز طبيعي خانگي کميت بحراني دولادو و مستر در سطح اطمينان (رجوع شود به تصویر صفحه) در دومين روش از آزمون دو مرحله اي انگل – گرنجر استفاده شده و نتايج آن در جدول (٦) نشان داده شده است .
در نرمافزار Microfit اين امکان وجود دارد که وقتي الگوي تعادلي بلندمدت مرتبط با الگوي ARDL استخراج شد، الگوي تصحيح خطاي مرتبط با آن نيز ارايه شود به منظور بررسي روابط کوتاهمدت بين مصرف گاز طبيعي در بخش خانگي و ساير متغيرهاي مورد مطالعه ، از مدل تصحيح خطا استفاده شده است که نتايج آن در جدول (٦) آورده شده است .