چکیده:
یکی از واژگان پرکاربرد در متون دینی و عرف مردم ، واژه «برکت » است . واژه برکت در قرآن نیامده ؛ اما استعمال مشتقات این واژه در آیات قرآن به وفور یافت میشود؛ این مقاله به بررسی مشتقات واژه برکت و جمع مؤنث آن یعنی واژه «برکات »، در قرآن میپردازد. با بررسی آیات ، ضمن آشنایی با مفهوم لغوی و همچنین بیان دیدگاه های مفسران درباره معنای این آیات ، موارد استعمال و مصادیق این واژه مشخص شده و مراد از برکت مورد نظر قرآن تبیین شده است . همچنین به طور ضمنی راه دستیابی به برکت در هر چیزی و عامل جلوگیری از نزول برکت پیشنهاد شده است .
خلاصه ماشینی:
"﴿و بارکنا علیه و علی إسحاق و من ذریتهما محسن و ظالم لنفسه مبین ﴾ (صافات : ١١٣) «ما به او و اسحاق برکت دادیم و از دودمان آن دو، افرادی بودند نیکوکار و افرادی آشکارا به خود ستم کردند!» در این آیه منظور از «بارکنا» که به صورت مطلق آمده است ، برکات دین و دنیا است ؛ چرا که خداوند انبیاء بنی اسرائیل را از نسل حضرت ابراهیم علیه السلام قرار داده 25 و همچنین حضرت محمد صلی الله علیه وآله و ائمه اطهار علیهم السلام ٢٦ و چه برکتی از این بزرگتر که خاتم انبیاء از نسل حضرت ابراهیم علیه السلام است و یا مراد زیاد بودن ذریه حضرت ابراهیم و اسحاق علیهما السلام بوده است ٢٧ و یا منظور نبوت و به تبع آن معجزات بزرگ و توفیق برای انجام کارهای خیر بزرگ ایشان بوده است .
» افزونیها و برکات سماوی، عبارت است از توجهات معنوی و رحمت های روحانی که سبب گشایش و به دست آوردن خوشی روحی، وسعت قلبی، نورانیت باطنی و استفاضه از فیوضات الهی میشود٣١ و برخی دیگر گفته اند مراد، استجابت دعا است ٣٢ و اگر تنها از نظر ظاهر و محسوس حکم کنیم ، نعمت های آسمانی شامل همه آنچه از آسمان مادی نازل است ، خواهد بود، مثل باران که باعث رشد و شکوفایی زمین خواهد شد و گرما و نور و سرما و برف و آثار ستارگان و غیر آنها و باید توجه داشت که در حقیقت تمام برکات مادی شعاع و اثر برکات روحانی است ٣٣ و یا مراد عنایت های خاص خداوند است که با آن جامعه را همراهی خواهد کرد٣٤و افزودنیهای زمینی، آن نعمت ها و برکاتی است که از کره زمین برمیخیزد، مانند آب ، خاک، معادن ، هوا، درخت ها، زراعات و حیواناتی که در دریا و خشکی و آسمان وجود دارند و به طور کلی هر آنچه از نعمت های مادی مورد استفاده انسان ها قرار میگیرد٣٥ و یا اینکه علاوه بر زراعت ها و میوه ها و سایر منابع طبیعی ، برکت زمین ، امنیت و آسایشی است که خداوند ارزانی آن جامعه خواهد کرد."