چکیده:
فضای مجازی، عرصههای تازهای را برای زندگی بشر به وجود آورده است، بهگونهای که با قبلش مقایسهپذیر نیست(تاریخچه)، اما همچنان تأثر و تأثیر پدیدههای نوینی مانند اسلام سیاسی برآمده از انقلاب اسلامی در فضای مجازی با منطق متفاوت، ابهامهای فراوانی را برمیانگیزاند(مسئله). دربارة آینده اسلام سیاسی، پژوهشهای گوناگونی با دو گرایش بدبینانه و خوشبینانه صورت گرفته، اما درباره سرنوشتش در فضای مجازی، اثر چشمگیری وجود ندارد (پیشینه). حال سؤال این است که در چنین وضعیتی، اسلام سیاسی در مقام دین، فرهنگ و هویت متفاوت چه سرنوشتی خواهد داشت (سؤال). به نظر میرسد اسلام سیاسی ایران، با وجود استیلای غرب در فضای مجازی چندلایه و متکثر، میتواند بر مبنای ظرفیتهای عقلانیـ اعتقادیاش، به پدیدهای جهانشمولتر تبدیل شود (فرضیه)، بنابراین، مقصود، معرفی ظرفیتهای چنین اسلامی در فضای ارتباطی جدید است (هدف). شیوة پژوهش در این مقاله، تحلیل منطقی (اصل موضوعی) است که براساس آن در قالب گزارهها و احکام علمی مبتنی بر سه ویژگی سازگاری، استقلال و تمامیت بررسی میشود (روش). انقلاب اسلامی میتواند با بازسازی مفهومیاش در وضعیت سیال و متکثر فضای مجازی، تولید پیام و بازتکثیر آن و گفتوگو انتقادیـ اصلاحی با دیگری، در برابر استیلای فرهنگی فراروایت غرب مقاومت نماید، و مخاطبان جهانی جدیدی بیابد (یافته).
Cyberspace has created a new arena for human's life، such a way that it is not comparable to its past (History); however، impact and influences of new phenomena like the political Islam which is emerged from the Islamic Revolution in cyberspace with a different logic، raises numerous ambiguities (Problem). About the future of political Islam، various research projects have been conducted with two optimistic and pessimistic inclinations، but about its destiny in the cyberspace، there is no significant work (Background). Now، the question is: what will be the destiny of political Islam in this situation regarding different religion، culture، and identity? (Question) It seems that Iran's political Islam، in spite of the domination of the West in the multilevel and pluralist cyberspace، can turn into a universal phenomenon based on its rational-doctrinal capacities (Hypothesis); therefore، the aim is introducing the capacities of such an Islam in the new communication environment (Objective). Research method used in this article is logical analysis (axiomatic manner)، according to that in the form of scientific propositions and rules based on three features of adaptability، independence، and integrity are investigated (Methodology). Islamic Revolution can resist against the cultural domination of the West and gain universal audiences by rebuilding its concept in the pluralist and flowing cyberspace، creating message and redistributing it and critical-reformative dialogues with others (Finding).
خلاصه ماشینی:
"به نظر میرسد فضای مجازی میتواند در هر دو فرایند اختلال ایجاد کند و خود و دیگری را در تعامل بیواسطهتر قرار دهد؛ ازاینرو میتوان گفت در فضای مجازی هویتهای به حاشیهراندهشده همانند اسلام سیاسی، میتوانند با صورتبندی مفاهیم اصلیشان به میدان اندرکنش هویتی وارد شوند؛ زیرا نه تنها همواره فراخنایی برای حضور دیگری متفاوت در عرصه مجازی متکثر چندلایه پیدا میشود، بلکه همواره امکان برجستهسازی هویت از طریق مقاومت نیز وجود دارد؛ به بیان ساده فضای مجازی نه تنها عرصه تعامل هویتها، بلکه عرصه مقاومت هویتها نیز میباشد (xv:Schultz, 2000).
بر این اساس میتوان گفت انقلاب اسلامی ایران توانست با اتکا به آموزههای دینی و منطق خاصش نه تنها نظام سیاسی جدید، بلکه شیوه جدید از زندگی را بنا کند و بدینگونه «انقلاب اسلامی ایران، اسلام را به کانون حیات فردی و اجتماعی مسلمانان بدل نمود» (اسپوزیتو،1385: 49)؛ 2-2.
شاید اگر مفاهیم مشترک میان خردهگفتمانهای اسلام سیاسی را تکیهگاه، در نظر بگیریم، این مقاومت گستره وسیعتری یابد؛ برای مثال مفاهیم پایهای مانند ایمان یا استناد به شعائر مشترک مانند حج و روزه میتواند پیوستگی برای مقاومت در مقابل فرهنگ غیر را افزایش دهد، و متناسب با آنها پیامهایی در عرصه مجازی چندلایه متکثر تولید و بازپخش شود؛ به دیگر بیان شاید بهترین روش مقاومت، مشارکت فعالانه در معناسازی است؛ زیرا هویتسازی از طریق معناسازی و نمایش تمایزات ممکن Emanuel Castells."