چکیده:
رسانه ها به عنوان شکل دهندگان به افکار عمومی ، نقشی تعیین کننده در حمایت از رشد و توسعه علم و فناوری دارند. آنها این کار را از طریق طراحی چارچوب های رسانه ای برای طرح موضوعات مختلف علمی انجام می دهند. این مقاله به دنبال شناسایی چارچوب هایی است که سریال های تلویزیونی جمهوری اسلامی ایران به کمک آنها بیوتکنولوژی را به تصویر کشیده اند. در این پژوهش تصویری که از بیوتکنولوژی در سریال های تلویزیونی ارائه شده با استفاده از تحلیل کیفی چارچوب بررسی می شود. برای دست یابی به این مقصود، سریال های تلویزیونی شبکه های پنج گانه سراسری سیمای جمهوری اسلامی ایران از سال ١٣٨٨ تاکنون مورد بررسی قرار گرفتند و از آن میان دو سریال بال های خیس (١٣٩٢) و فاکتور هشت (١٣٨٧) محصول شبکه یک ، که موضوع محوری آنها بیوتکنولوژی بود، برای تحلیل نهایی انتخاب شد. سپس برای دست یابی به چارچوب ها، تلفیقی از دو روش تحلیل مضمونی و نشانه شناسی استفاده شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بیوتکنولوژی در قالب شش چارچوب اصلی در سریال های تلویزیونی به تصویرکشیده شده اند. این شش چارچوب عبارتند از توطئه ، ایدئولوژی و ارزش های معنوی ، پیشرفت علمی ، اخلاق ، اقتصاد و استقلال .
خلاصه ماشینی:
"١. چارچوب توطئه این چارچوب در محتواهای نمایشی ، اصلی ترین چارچوب است و بنیان و خطوط اصلی فصلنامه علمی _پژوهشی داستان ها بر همین مبنا قرار گرفته اند؛ هر نوع اقدام محققان در کشور برای تولید دارو در داخل کشور در تعارض با سیطره شرکت های خارجی و نمایندگان داخلی آنها قرار می گیرد و این دوره ششم تعارض ، اقدام فوری و همه جانبه شرکت های دارویی را در قالب اقدامات توطئه آمیز برای از شماره ٣ تابستان ١٣٩٣ بین بردن این تعارضات در پی دارد.
این ابزارها، الزاما علیه غیرخودی ها اعمال نمی شود، گاه قتل اعضای گروه تابستان ١٣٩٣ خودی بخشی از سناریوی از پیش طراحی شده جهت تحت فشار گذاشتن محقق است (مانند قتل وحید در پارکینگ توسط عظیم برای مقصر جلوه دادن مائده ، پژوهشگر اصلی ) و گاه خود محقق (دکتر پرتو و مهدی به همراه او در سریال بال های خیس ) و یا اقوام او (امیر پدر مائده در سریال فاکتور هشت ) گرفتار تهدید و ترور مافیا می شوند.
در سریال بال های خیس ، دانشمندان با آوردن شواهدی از کشته شدن دانشمندان به خاطر انجام پژوهش علمی ، وجود توطئه را در همان ابتدای کار خاطرنشان می کنند: دکتر یگانه (عضو تیم تحقیق ): سال گذشته سر همین موضوع ، البته یه داروی خاص برای دیابت بود، یکی از پژوهشگرها به شکل مشکوکی جون خودش از دست داد (قسمت چهارم ، سکانس آغاز پژوهش )."