چکیده:
در این مقاله بارش سنگین دوره ٧ تا ١٤ مارس ٢٠٠٥ (١٦ تا ٢٤ اسفند ١٣٨٥ ) غرب کشور به عنوان نمونه مورد مطالعه قرار گرفته است . به منظور تحلیل سینوپتیکی بارش مذکور از نقشه های روزانه سطح زمین و سطوح ٨٥٠ و ٥٠٠ هکتوپاسکال استفاده شده است .تحلیل این نقشه ها از ٤٨ ساعت قبل از وقوع بارش تا روز قطع کامل بارش انجام شده است . عناصر آب و هوایی مورد مطالعه در این تحلیل شامل : آمار روزانه بارندگی و رطوبت ایستگاههای منتخب در غرب کشور می باشد. نتایج نشان می دهند که سیستم کم فشار دریای مدیترانه و زبانة کم فشار سودانی باعث بارندگی های این دوره شده که دریای مدیترانه ، دریای سیاه و دریای سرخ در تقویت این سیستم ها در سطح زمین نقش داشته اند. در روز شروع بارش در سطح زمین سیستم کم فشار مدیترانه ایی از سمت شمال غرب و زبانة کم فشار سودانی از طرف جنوب غرب به کشور نزدیک شده اند و در روز اوج بارش ادغام این دو سیستم باعث بارش سنگین در منطقه شده است . و با خروج این سیستم ها از غرب کشور و استقرار سیستم پرفشار سیبری شرایط پایداری از روز١٣در منطقه حاکم شده است . در سطوح بالا نیز در روز شروع بارندگی محور ناوه در امتداد ترکیه ، عراق و خلیج فارس و در غرب مرزهای منطقه ، واقع شده است . با جابجایی موج کوتاه و تغییر موقعیت محور آن بطرف شرق و نزدیکتر شدن آن به منطقه ، کم فشار مدیترانه در سطح زمین به طور همزمان پیشروی کرده است . در این حالت ، تمام منطقه غرب کشور، در زیر شرق محور ناوه موج کوتاه قرار گرفته و باعث تشدید ناپایداری و صعود هوای مرطوب می شود. با جابجایی و حرکت موج کوتاه به طرف شرق و تغییر مکان محور ناوه، منطقه غرب در پشت محور ناوه قرار گرفته و به تبع آن موقعیت کم فشار زمینی نیز تغییر کرده و در نتیجه از شدت ناپایداری موج کوتاه و به تبع آن بارندگی ، کاهش می یابد.
خلاصه ماشینی:
"ایشان پس از تحلیل سینوپتیکی نقشه های سطح زمین ، سطح ٨٥٠ ،سطح ٧٠٠ و سطح ٥٠٠ هکتوپاسکال نتیجه گرفته است که وقوع بارش های سنگین و سیل آسا در جنوب غرب ایران نتیجة تقویت و تشدید فعالیت مرکز کم فشار مونسون سودانی و منطقة همگرایی دریای سرخ و تبدیل آنها به سیستم دینامیکی و ترمودینامیکی می باشد.
در تحلیل این تراز در روزهای بارندگی می توان گفت که با قرار گیری یک مرکز کم فشار در بستر امواج بادهای غربی و ایجاد یک ناوه نسبتا عمیق در شرق دریای مدیترانه ، غرب شبه جزیره عربستان و در مجاورت دریای سرخ که در فاصلة قابل توجهی از غرب ایران واقع شده اند، ضمن تغذیه رطوبت از این دریاها و نیز تا حدودی دریای سیاه و تقویت سیستم کم ارتفاع امکان بروز ناپایداریهای جوی و شروع بارندگی در غرب کشور به وجود آمده است .
انطباق محور ناوه موج کوتاه با شرایط جوی حاکم بر سطح زمین در جریان نفوذ یک سیستم و بررسی داده های بارندگی ، رطوبت ایستگاههای مورد مطالعه نشان می دهد که اگر استقرار ناوه موج کوتاه به گونه ایی باشد که امکان جذب رطوبت از دریای سیاه، مدیترانه و شمال دریای سرخ را داشته باشد، بدلیل عمق و شدت ناوه موج کوتاه، ناپایداری هوا بشدت تقویت شده و بارش های سنگینی در سطح منطقه ایجاد می شود."