چکیده:
دریاچة بزنگان در ۱۳۰ کیلومتری جادة مشهد- سرخس واقع شده و از چشمهها و آب باران تغذیه میکند. این دریاچه بین دو دورة زمینشناسی سنوزوئیک و مزوزوئیک بهوجود آمده و شامل سازند کارستی کلات و پستلیق میباشد. در این پژوهش با استفاده از عکسهای هوایی و مطالعات میدانی به بررسی عوامل موثر بر تشکیل دریاچه اقدام شده است. بدینمنظور لایهها و دادههای اطلاعاتی توپوگرافی و زمینشناسی، وارد نرمافزار GIS گردید و نقشههای طبقات ارتفاعی حوضه، نیمرخ توپوگرافی، نیمرخ زمینشناسی و نقشه شیب حوضه ترسیم و تجزیه و تحلیل گردید. بررسیها نشان میدهد که سازند کلات بستر دریاچه را شکل داده و شکسته شدن در پی و عبور آبهای بالا دست از آن در طی دوران منجر به ایجاد حفرة دولینی بزنگان گشته و یک حفرة کارستی تشکیل شده است که آبها بهصورت چشمه در آن تجمع یافته است. همچنین فراوانی چشمهها در منطقه نشانگر آن است که کارست حد واسطی در لایههای آهکی منطقه از کوههای بزنگان تا دریاچه ایجاد شده، که بهدلیل کاهش بارندگی در منطقه، در مرحلة اول چشمهها آب غار را، و در مرحلة بعد دریاچه آب چشمهها را زهکش کرده است. کاهش تعداد چشمهها دلیلی بر این ادعاست.
خلاصه ماشینی:
"dc پشت هر چشمه در کوههای آهکی مجموعهای از مجراها و دالانهای بزرگ و کوچک بههم پیوسته وجود دارد دریاچه بزنگان شکل۱: موقعیت نسبی دریاچه بزنگان، نگارنده، ۱۳۹۱ لایه های تک شیب پستلیق شکل ۳: لایهبندی تکشیب سازند پستلیق- نگارنده- ۱۳۹۰ / دریاچه لایه های قائم سازنده کلات شکل۲: لایههای قائم سازند کلات- نگارنده- ۱۳۹۱ مقدار آب تمام دریاچهها اعم از شور یا شیرین، در مجموع آب قابل دسترسی دنیا خیلی ناچیز است (١٦٪) با وجود این به سبب نقش آنها در زندگی انسان و فعالیتهای اقتصادیش از اهمیت خاصی برخوردار است محل حفره سازه کلات سازه پستلیق سازه کلات که به صورت رشته کوه خودنمایی می کند شکل ۴: حفره مشابه دریاچه بزنگان- شرق دریاچه- نگارنده ۱۳۹۱ شکل۶: حفرههای مشابه دریاچه در شرق کپهداغ، نگارنده، ۱۳۹۱ شکل۵: تصویر ماهوارهای محل حفرههای مشابه دریاچه، نگارنده، ۱۳۹۱ دریاچه بزنگان، واقع در حوضه رسوبی کپه داغ، میان دو سازند از دو دورة زمینشناسی سنوزوئیک و مزوزوئیک است شکل۹: طبقات ارتفاعی حوضه، نگارنده کوه های بزنگان دریاچه کوه های بزنگان شکل۸: مقایسه نیمرخ توپوگرافی دریاچه با نیمرخ توپوگرافی بالادست دریاچه با همان زاویه در حوضه، نگارنده شهرستان سرخس دارای تعدادی غار به نامهای غار مزدوران(مزداوند)، غار بزنگان ١ و غار بزنگان ٢ یا کرگزی میباشد اکوتوریسم"