چکیده:
زیارت قبور از جمله اعمالی است که عالمان شیعه بر مشروعیت آن اتفاق نظر دارندد. آنان برای اثبات این مشروعیت، با استناد به آیات 64 سورة نساء، 32 سورة حج و 84 سورة توبه به این نتیجه رسیدهاند که زیارت قبر نبی مکرّم اسلام(، معصومان(، بزرگان دین و مومنان، مشروع است. در روایات فراوانی از ائمّة اطهار( بر زیارت قبور، بهویژه قبور چهارده معصوم( تاکید شده است. عالمان فراوانی به این روایات استناد کرده و در آثاری خاص، با عناوینی همچون «المزار» به این موضوع پرداختهاند. این نوشتار گزارشی از این تلاش است. اندیشمندان شیعی غیر از آیات و روایات، از دلایلی همچون اجماع، سیره، فطرت، عقل، اخلاق، انتفاع بردن، و سهله و سمحه بودن اسلام، در این زمینه استفاده کردهاند.
خلاصه ماشینی:
"(ابن قولویه، 1356ق، ص16) اشکال: در برخی از تفاسیر آمده: مقصود آیه این نیست که پیامبر برای آنها طلب غفران کند، بلکه مقصود این است که گنهکاران نزد پیامبر بیایند و از ایشان عذرخواهی کنند، (حسینی همدانی، 1404، ج4، ص108/ مصطفوی، 1380، ج6، ص54) نه اینکه ایشان میان خدا و بندگانش واسطه شود؛ چراکه آنان به حقوق پیامبر تجاوز کردهاند و باید از خود ایشان درخواست گذشت کنند.
(مکارم شیرازی، 1374، ج3، ص453-452) شیعیان مضمون این آیه را دربارة ائمة اطهار( نیز جاری میدانند؛ زیرا همگی نور واحدند (جوادی آملی، 1389، ج19، ص359) و همان احترامی که دربارة قبر پیامبر اکرم( لازم است، برای قبور آن بزرگواران نیز جاری است؛ چنانچه در حیاتشان نیز لازم بود.
(طاهری خرمآبادی، 1386، ص204-205) برخی از مفسران آیه را ناظر به موقع دفن دانستهاند، ولی برخی دیگر از دید وسیعتری به آن نگریسته و با اطلاقگیری، آیه را چنین تفسیر کردهاند: «و لا تقم علی قبره للدفن أو للزیارة» (مظهری، 1412، ج4، ص276/ آلوسی، 1415، ج5، ص342/ قاسمی، 1418، ج5، ص470/ مکارم شیرازی، 1374، ج8، ص72/ طریحی، 1375، ج6، ص143) دقت در مفاد آیه میرساند که مقصود معنایی وسیع است، اعم از توقف هنگام دفن و یا وقوف پس از آن؛ زیرا مجموع مضمون آیه را دو جمله تشکیل میدهد و این دو جمله عبارت است از: 1.
با توجه به این دو مطلب دربارة الفاظ «لاتصل» و «لاتقم» میتوان گفت: خداوند پیامبر را از هر نوع طلب رحمت برای منافق، خواه از طریق نماز بر جنازهاش و یا مطلق دعا، منع نموده و از هرگونه وقوف بر قبر او، خواه هنگام دفن یا پس از آن، نهی کرده است."