چکیده:
ورود اصحاب امامان شیعه به عرصه تاریخ نگاری، همراه با رویکرد کلامی و حضور آنان در تدوین سیره، به انگیزه یافتن ریشه های تفکر کلامی در سیره رسول خدا بود. این حرکت با پیش گامی ابان بن تغلب در قرن دوم آغاز شد و تاثیر بسزایی بر جریان سیره نگاری گذارد. آنان با تکیه بر آراء امامان، نخست انحصار تبیین و تدوین سیره در یک جریان فرهنگی خاص را شکستند و چون بیشتر عراقی بودند، نقش انحصار تدوین سیره را در زادگاه مدنی خود نیز درهم پیچیدند و مکتب «سیره نگاری عراقی» را در برابر مکتب «سیره نگاری مدینه» بنیان نهادند. آنان با وارد کردن برخی شاخه ها به این حوزه، سیره نگاری را عمق و گسترش دادند و در گامی دیگر، زمینه ساز نوعی تاریخ نگاری عمومی شدند. صاحبان این رویکرد فقیهان و متکلمانی بودند که با پیش فرض های فقهی و کلامی، دست به کار تدوین تاریخ شدند. در درون این رویکرد، گروهی تعامل و گروهی رویارویی با دیگر جریان های فکری را باور داشتند. در کنار اینان، اندک کسانی از اصحاب امامان نیز به عنوان مورخ و همسو با جریان رایج در سیره نگاری، حرکت کردند.
خلاصه ماشینی:
"(نجاشی، 1416، ص12) در هر صورت، برخی اخبار تاریخی ـ کلامی یا تاریخی ـ فقهی ابن ابیعمیر، میتواند بخشی از گزارههای برجا مانده از کتاب مغازی او و به شرح ذیل باشد: ـ سبب و چگونگی اسلام آوردن ابوذر غفاری (صدوق، 1417، ص567)؛ ـ بیان سفر شبانة رسول خدا از مکه به مسجد الاقصی و معراج آن حضرت (قمی، 1411، ج2، ص3/ صدوق، 1417، ص533)؛ ـ جوانمردی امام علی در نبرد احد (صدوق، 1417، ص267)؛ ـ اعزام خالد بن ولید به بحرین از سوی رسول خدا و کشته شدن تعدادی از یهودیان، مسیحیان و مجوسیان به دست خالد و درخواست اعلام حکم دیة مجوس از آن حضرت (صدوق، 1404ـ ب، ج4، ص121/ طوسی، 1363، ج4، ص369)؛ ـ نماز مغرب خواندن بنیسلمه (تیرهای از انصار) به هنگام غروب آفتاب با رسول خدا (صدوق،1417، ص140)؛ ـ تعداد عمرههای رسول خدا و مکان محرم شدن آن حضرت (کلینی،1363، ج4، ص251)؛ ـ خطبة رسول خدا در حجةالوداع در مسجد «خیف» دربارة جداناپذیری قرآن و اهلبیت (نعمانی، 1422، ص50/ صدوق، 1417، ص173)؛ ـ حقشناسی رسول خدا و شفاعت از پدر، مادر، عمویش (ابوطالب) و برادری که در جاهلیت داشته است (قمی، 1411، ج2، ص25)؛ ـ بشارت رسول خدا به امام علی (طبری، 1420، ص97-98)؛ ـ گفتار رسول خدا دربارة وصی و خلیفه بودن امام علی (طبری، 1420، ص101)؛ ـ خاستگاه محبت و دشمنی اهلبیت در گفتار رسول خدا (طبری، 1420، ص239 و 273)؛ ـ فتح عظیم بودن صلح حدیبیه و قصد خالد بن ولید برای حمله به مسلمانان در حدیبیه با 200 جنگجو و نزول آیة نماز خوف (نساء:102) (قمی، 1411، ج1، ص150 و ج2، ص310)؛ ـ درخواست رسول خدا در آخرین لحظات زندگانی برای نوشتن نامهای مبنی بر نهی از کاربرد برخی نامها در نامگذاریها (کلینی، 1363، ج6، ص21)؛ ـ ارتداد مردم پس از رحلت رسول خدا."