چکیده:
ژئومورفولوژی رودخانهای بزرگترین و تنها زیرشاخه ژئومورفولوژی ملی دههها بوده است. متخصصان ژئومورفیک رودخانهای در پی ارتقای درک درست از روزخانهها، بهبود مدیریت آنها و یافتن راهبردهایی
(استراتژیهایی) روبهتوسعه برای توسعۀ پایدار هستند. این مقاله میخواهد یک نمای کلی از برخی پیشرفتهای قابل توجه در ژئومورفولوژی رودخانهای را_ بین سالهای1960 و 2010، یعنی نیم قرن_ با توجه به این موارد ارائه کند: مدلهای مفهومی، عوارض رودخانهای و محیطهایدر حال مطالعه، ابزارهای استفاده شده توسط ژئومورفولوژیستهای رودخانهای، گروههای تخصصی ژئومورفیک در جوامع حرفهای، مجلاتی که تحقیقات ژئومورفولوژی رودخانهای و نیز کتابهای درسی ژئومورفولوژی رودخانهای را منتشر کردهاند. در طی این نیم قرن، ژئومورفولوژی رودخانهای در قلمروهای قابل توجهی گسترش داشته است؛ از تمرکز اولیه بر روی اصول فیزیکی زیربنایی فرم و فرایند در کانالهای کمشیبتر، که با طیفی از اندازۀ ذرهها محدود است گرفته تا نظر یکپارچهتر به رودخانهها، بهعنوان اکوسیستمهایی با رفتارهای غیرخطی و تنوع زیاد شیب، ترکیب لایهبندی و بافت دانهها. ابزارهای انجام مشاهدات پایه، تجزیه و تحلیل دادهها و همچنین انتشار آنها در این دوره و انجمنهای علمی ژئومورفیک رودخانهای تنوع قابل توجهی یافتهاند.
خلاصه ماشینی:
"این مقاله میخواهد یک نمای کلی از برخی پیشرفتهای قابلتوجه در ژئومورفولوژی رودخانهای را- بین سالهای ۱۹۶۰ و ۲۰۱۰، یعنی نیم قرن- با توجه به این موارد ارائه کند: مدلهای مفهومی، عوارض رودخانهای و محیطهای در حال مطالعه، ابزارهای استفاده شده توسط ژئومورفولوژیستهای رودخانهای، گروههای تخصصی ژئومورفیک در جوامع حرفهای، مجلاتی که تحقیقات ژئومورفولوژی رودخانهای و نیز کتابهای درسی ژئومورفولوژی رودخانهای را منتشر کردهاند.
بهطور خلاصه دربارة ژئومورفولوژی رودخانهای باید گفت که در سال ۱۹۶۰، محققان تمایل داشتند برای توصیف فرم و فرایند رودخانهای، از چارچوبهای تعریف شده براساس اصولی فیزیکی که تصور میکردند قابل اجراست استفاده کنند؛ چنانکه لئوپولد و ولمن این موارد را در کتاب درسی «فرایندهای رودخانهای در ژئومورفولوژی» که در سال ۱۹۶۴ تألیف کردند مورد تأکید قرار دادند.
مفاهیم به ترتیب زمانی در شکل۲ الف ذکر شده است اما آنها میتوانند همچنین بهعنوان مدلهایی از موارد زیر طبقهبندی شوند: * بزرگی و فراوانی جریان؛ که حمل رسوبات را انجام داده و شکل هندسی مجرای جریان (کار ژئومورفولوژیک، دبی لبریز، عامل مؤثر و بده غالب) را ایجاد کرده است؛ * چگونگی تنظیم بین انرژی در دسترس و هندسة کانال، طی زمان و در طول مکان؛ (سیستمهای باز و بسته، هم نهایتی۸، تفکیک مقاومت در برابر جریان، فرایندهای تصادفی و اتفاقی، شبه تعادل، تعادل دینامیک، متغیرهای مستقل و وابسته، مصرف یکسان انرژی، شکل بستر در رژیمهای بخشهای بالا و پایین رود، دگردیسی رودخانه)."