چکیده:
چرخند حارهای سیستم کمفشاری است که از نظر وسعت نسبتا محدود و کوچک ولی با توفانهای وحشتناک همراه است. این پدیده که منشا آن نواحی استوایی است با گردبادهای شدیدی که در پیرامون نقطة مرکزی، یا چشم توفان۲ میچرخند همراه است. قطر نقطة مرکزی اغلب حدود ۳۰ کیلومتر و وسعت چرخند آن به ۱۵۰ تا ۳۰۰ کیلومتر میرسد. به این نوع چرخند سیکلون استوایی نیز گفته میشود که با ابرهای تیره بارانزا و رعدوبرق توام است. ابرهای ضخیم بارانزای کومولونیمبوس بهصورت دیواری پیوسته، ناحیة مرکزی توفان، یا همان چشم توفان را که دارای هوای صاف و آرامی است در برمیگیرد. این نوارهای ابری کومولونیمبوس بارشهای سنگین و سیلآسایی را بهوجود میآورند که بهویژه در درون دیوارة چشم موجب شدیدترین بارشهای توفانی و قویترین بادها با سرعتی بیش از ۱۰۰، تا ۱۱۵ نات، میشوند. ضمنا فشار ناحیة مرکزی توفان معمولا ۹۶۵ هکتوپاسکال است. منشا توفان حارهای گونو اقیانوس هند به طرف دریای عرب و دریای عمان میباشد. این توفان، از جمله در مورخ ۳/۶/۲۰۰۷، برابر با ۱۲ تیرماه ۱۳۸۸، در جنوب دریای عمان تشکیل گردید و کشورهای عمان، امارات، پاکستان و برخی از سواحل جنوبی ایران را درنوردید و پس از سه روز از بین رفت. طی این مدت، در کشور عمان، وزش باد به ۲۴۰ کیلومتر در ساعت رسید و ضمن بارش ۷۰۰ میلیمتری ۴۹ نفر کشته و ۲۰۰ میلیون دلار خسارت مادی بر جای گذاشت. توقف صدور نفت و افزایش قیمت آن به میزان هر بشکه ۱۳/۱ دلار میتواند نشاندهنده میزان تاثیر آن باشد.
خلاصه ماشینی:
"این توفان، از جمله در مورخ ۳/۶/۲۰۰۷، برابر با ۱۲ تیرماه ۱۳۸۸، در جنوب دریای عمان تشکیل گردید و کشورهای عمان، امارات، پاکستان و برخی از سواحل جنوبی ایران را درنوردید و پس از سه روز از بین رفت.
تعداد چرخندهای حارهای شمال اقیانوس اطلس نیز بهصورت میانگین در سال بیش از ۱۰ چرخند در ماههای اوت و سپتامبر گزارش گردیده است.
برای مثال در وقوع توفان گونو، که اشاره شد، قبل از شدت یافتن توفان، از مرکز پیشبینی اداره کل هواشناسی هرمزگان اخطاریهای صادر شد که باعث اطلاعرسانی به آحاد مردم و مسئولان امر شد و آنها آمادگی لازم را جهت مقابله با این پدیدة جوی پیدا کردند که خود منجر به کاهش خسارات پیشبینینشده گردید.
تاریخ شکل گرفتن این چرخند در دریای عرب ۲۷/۵/۲۰۰۷ بود که در تاریخ دوم ژوئن بهصورت کمفشار عمیق و قوی ارتقا یافت و در همان روز بهصورت توفان درآمد و به جنوب مومبای (بمبئی) رسید.
سرانجام در روزهای مورخ ۶ و ۵ همان ماه توفان گونو با سرعت ۲۴۰ ـ ۲۶۰ کیلومتر بر ساعت به سواحل کشور عمان برخورد کرد و در روز ۷ ژوئن به سواحل شرقی امارات، با سرعت بیش از ۱۵۰ کیلومتر بر ساعت، رسید.
همانطور که قبلا اشاره شد، امروزه با استفاده از ماهوارههای هواشناسی و نقشههای پیشیابی که در سطوح بالا و سطح زمین توسط سازمانهای هواشناسی تهیه میگردد پیشبینی وقوع این دست بلایای جوی برای کارشناسان و متخصصین فراهم شده است، چنانکه در مورد توفان گونو اخطاریهای از مرکز پیشبینی اداره کل هواشناسی هرمزگان خطاب به مردم صادر گردید که مانع از وارد آمدن خسارات بیشتر شد."