چکیده:
گسترش روابط ایران با کشورهای بلوک غرب، بهویژه آمریکا، بین سالهای 1332-1342 یکی از ویژگیهای روابط خارجی ایران در دوره پهلوی دوم است. در این مقاله تلاش بر آن است که تأثیر فرهنگ سیاسی بر روابط خارجی ایران طی این سالها بررسی شود. فرضیهای که در پاسخ به سؤال اصلی مورد بررسی و آزمون قرار میگیرد، عبارت است از: فرهنگ سیاسی برآمده از گفتمان پهلویسم متشکل از عناصر شاهمحوری، اقتدارگرایی، عدم امنیت و تجددگرایی، سبب گسترش روابط با بلوک غرب و تشدید وابستگی ایران در آن دوره شد. در واقع، ترکیب عناصر یادشده به معنای آن بود که شاه تنها تصمیمگیرنده سیاست خارجی در این مقطع باشد و دیگر نخبگان سیاسی هم درنهایت، با این وضعیت هماهنگ و همسو شوند. برای این منظور نویسندگان از تحلیل گفتمانی استفاده نموده و پس از تحلیل ارکان گفتمانی پهلویسم نسبت به بررسی سازوکارهای ارتباطی آن بر روی فرهنگ سیاسی جامعه اقدام نمودهاند. گسترش روابط ایران با کشورهای بلوک غرب ، به ویژه آمریکا، بین سال های ١٣٣٢-١٣٤٢ یکی از ویژگیهای روابط خارجی ایران در دوره پهلوی دوم است . در این مقاله تلاش بر آن است که تأثیر فرهنگ سیاسی بر روابط خارجی ایران طی این سال ها بررسی شود. فرضیه ای که در پاسخ به سؤال اصلی مورد بررسی و آزمون قرار میگیرد، عبارت است از: فرهنگ سیاسی برآمده از گفتمان پهلویسم متشکل از عناصر شاه محوری، اقتدارگرایی، عدم امنیت و تجددگرایی، سبب گسترش روابط با بلوک غرب و تشدید وابستگی ایران در آن دوره شد. در واقع ، ترکیب عناصر یادشده به معنای آن بود که شاه تنها تصمیم گیرنده سیاست خارجی در این مقطع باشد و دیگر نخبگان سیاسی هم درنهایت ، با این وضعیت هماهنگ و همسو شوند. برای این منظور نویسندگان از تحلیل گفتمانی استفاده نموده و پس از تحلیل ارکان گفتمانی پهلویسم نسبت به بررسی سازوکارهای ارتباطی آن بر روی فرهنگ سیاسی جامعه اقدام نموده اند.
خلاصه ماشینی:
"١٠ چکیده واژگان کلیدی مقدمه گسترش روابط ایران با غرب و به ویژه آمریکا بین سال های ١٣٣٢-١٣٤٢ یکی از ویژگیهای روابط خارجی ایران در دورة پهلوی دوم و مورد توجه بیشتر تحلیل گران سیاست خارجی ایران است ، به گونه ای که مهدوی این دوره از روابط خارجی را دورة وابستگی به بلوک غرب مینامد (رک.
ازآنجاکه فرهنگ سیاسی این دوره در قالب گفتمان پهلویسم تکوین یافته است ؛ سؤال اصلی عبارت است از: فرهنگ سیاسی برآمده از گفتمان پهلویسم چه تأثیری بر جهت گیری روابط خارجی ایران در مقطع زمانی ١٣٣٢-١٣٤٢ داشت ؟ پاسخ موقت به این سؤال ، به عنوان فرضیه ، عبارت است از: «فرهنگ سیاسی برآمده از گفتمان پهلویسم متشکل از عناصر شاه محوری، اقتدارگرایی، عدم امنیت و تجددگرایی، سبب گسترش روابط با بلوک غرب و تشدید وابستگی ایران به آن شد.
مدت کوتاهی که از این تاریخ میگذرد، کافی است است تا اساس کهنه شدة جامعه ایرانی را که به هیچ وجه با مقتضیات عصر نو سازگار نبود، به کلی دگرگون کند و همراه با پیریزی نظامی نوین و مترقی، تمام آثار و مظاهر منفی و مخرب گذشته را از میان بردارد و عوامل مثبت و سازنده ای را که پدیدآورندة ایران نو هستند، جایگزین آن ها سازند» (پهلوی، ١٣٥٥، صص ٨١-٨٢)؛ بنابراین ، در این دوره مدرنیزاسیون و تجددگرایی در ابعاد و حوزه های مختلفی از جمله اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به طور جدی پیگیری شد و از کودتای ٢٨ مرداد به بعد این روند با تشویق و همکاری دولت مردان آمریکایی برنامه ریزی گردید."