چکیده:
در زندگی مدرن امروزی با توجه به سطوح مختلف فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی افراد که منجر به شکلگیری نیازها، خواستهها و انتظارات جدید از فضای پیرامونی آنها شده، تقاضا برای زمین و دخل و تصرف در آن نیز دچار تحول گردیده است. در این میان سکونتگاههای روستایی دارای پیشینهای هماهنگ از نظر معیشتی و هویتی با زمین، نحوه بهرهبرداری و تغییر کاربری از این منبع کمیاب در راستای خلق فضاهای محل سکونت خود میباشند. که با توجه به تغییر در نوع معیشت، فضای کالبدی– ساختاری روستاها و سطوح فکری و رفتاری روستائیان نحوهی استفاده از زمین درون روستاها نیازمند مدیریتی جامع و اتخاذ سیاستهای راهبردی به منظور ایجاد نظام آمایش سرزمین درون روستاها میباشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از حیث ماهیت، از نوع توصیفی ـ تحلیلی است، که به بررسی استفاده مناسب از زمینهای روستایی و عوامل اثرگذار بر مدیریت کاربری اراضی روستایی در سکونتگاههای بخش مرکزی شهرستان ممسنی پرداخته است. به منظور تحلیل دادهها یافتههای مقدماتی تحقیق را در مدل «SWOT» مورد بررسی قرار داده و 10 نقطه قوت، 11 تهدید، 10 فرصت و 10 ضعف بررسی و 18 استراتژی ارائه شده است. در نهایت با بهرهگیری از تکنیک «TOPSIS» نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصتهای منتج شده از دیدگاه صاحبنظران رتبهبندی شدند. بر اساس یافته ها استراتژی تدافعی (WT)، بهترین روش در جهت برنامهریزی و مدیریت اراضی زراعی روستاهای مورد مطالعه شناخته شد. همچنین بر این اساس نتایج تکنیک تاپسیس تهدیدها بیشترین تأثیر را در بهینهسازی و توسعه متعادل کاربری اراضی روستایی دارد و در رتبه دوم فرصتها قرار میگیرند. از این رو برای بهینهسازی و توسعه متعادل کاربری اراضی در این بخش استراتژی تدافعی میبایست در اولویت قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
") 2 2 استفاده از بازار بزرگ شهر شیراز و بوشهر برای صادرات محصولات کشاورزی 7 8 ترک زمین های کشاورزی توسط نیروی جوان روستا 3 4 حاصلخیزی خاک و امکان تولید بیشتر محصولات کشاورزی 4 3 عبور خط انتقال گاز در نزدیک مراکز دهستانها 2 4 امکانات توسعه صنعتی قسمت های مختلف بخش 9 9 تعدد زیاد و استقرار نامناسب صنایع سنگ شکن در امتداد رودخانه فهلیان و وارد آوردن آسیب های جدی زیست محیطی به این رودخانه 4 3 بر خورداری از چشم اندازهای طبیعی و گردشگری 2 1 آلودگی بعضی از تجهیزات مثل سنگ شکن موجود در قسمت جنوب شرقی روستای فهلیان 6 6 وجود جاذبه های مذهبی متعدد در بخش مرکزی 3 6 عدم سرمایه گذاری مناسب در زمینه گردشگری روستایی 8 5 بالا بودن تعداد نیروی انسانی تحصیلکرده در روستاهای بخش مرکزی 8 4 مواجه شدن با کمبود پزشک و فضای درمانی بخاطر کمبود فضاخای درمانی در سطح دهستانها 7 8 افزایش توجه دولت به روستاها در برنامه های توسعه اقتصادی اجتماعی 7 7 کمبود بودجه تخصیصی دولت به امر بهسازی و توسعه خدمات در روستاها 1 1 وجود حس مهمان نوازی مردم روستاهای بخش و شهرستان 6 5 مهاجر فرست بودن روستاها 5 5 افزایش انگیزه بیشتر مردم برای مسافرت و تفریح در روستاها 5 4 آلودگی های محیط زیست توسط روستائیان و گردشگران 9 9 -- -- -- بالا بودن بیکاری در بین جوانان روستا 5 7 منبع : یافته های تحلیلی تحقیق ، ١٣٩٣."