چکیده:
با توجه به اهمیت توزیع درآمد در جامعه و تبعاتی که توزیع ناعادلانه درآمد میتواند به دنبال داشته باشد، شناسایی زوایای مختلف این پدیده بسیار حائز اهمیت است. دولت بهعنوان یکی از مهمترین نهادهای کشور میتواند با اعمال سیاستهای مالی مناسب از جمله اعمال مالیاتها، بستر لازم برای نیل به سمت توزیع عادلانه درآمد و در نتیجه برابری درآمدی دهکهای مختلف جمعیتی را ایجاد کند و گام بلندی درزمینه توزیع عادلانه درآمد بردارد. به همین منظور با توجه به نقش و اهمیت مالیاتها در توزیع درآمد، در این مطالعه بر آن شدیم تا تأثیر اعمال مالیاتهای مستقیم بر توزیع درآمد را با بهکارگیری روش اقتصادسنجی خودرگرسیونبرداری با وقفههای گسترده[1] طی دوره زمانی 1391-1357 به بوته آزمون گذاشته و با استفاده از آزمون تئوریهای موجود در این زمینه به بررسی رابطه آنها در اقتصاد ایران بپردازیم. نتایج تجربی حاصل از این تحقیق حاکی است که اعمال مالیات بر درآمد اشخاص طی دوره مورد بررسی در ایران باعث بهبود توزیع درآمد و کاهش نابرابری دهکهای مختلف درآمدی شده است. براساس نتایج بهدست آمده میتوان گفت، اگر دولت اقشار مختلف جمعیتی با درآمدهای مختلف را به دقت شناسایی کند و این سیاست را به طرز صحیحی اعمال کند، میتواند در کاهش نابرابری درآمدی و در نتیجه کاهش فقر بسیار تأثیر گذار باشد. [1]. Auto Regressive Distributed Lag Method (ARDL)
Due to importance of the income distribution in society and the consequences of unfair income distribution، identification of various angles of this phenomenon is so urgent. As one of the most important institutions of the country، government can achieve a fair income distribution by implementing appropriate fiscal policies such as tax. Therefore government provides income equality of different population deciles and makes progress in fair income distribution. Given the importance of taxes in income distribution، the impact of direct taxes implementation on income distribution is tested through Auto Regressive Distributed Lag (ARDL) Method during the period 1978-2012، and their relationship to economy of Iran is investigated by testing existing theories in this context.
The experiential results of this study indicate that implementing tax on people’s income improved income distribution and reduced inequality in different deciles income during the study period in Iran. Based on the findings، if the government identifies various layers of population with different incomes cautiously، and implements this policy properly، it can be very effective in income inequality reduction، and so poverty reduction.
خلاصه ماشینی:
نتایج تجربی حاصل از این تحقیق حاکی است که اعمال مالیات بر درآمد اشخاص طی دوره مورد بررسی در ایران باعث بهبود توزیع درآمدو کاهش نابرابری دهکهای مختلف درآمدی شده است .
افزایش نابرابری درآمد (عدم توزیع برابر درآمد) در ایران نیز یکی از معضلات عمده اقتصادی است که اخیرا مورد توجه واهتمام زیادی قرار گرفته و در مطالعات گوناگون به بررسی این پدیده و عوامل مؤثر بر آن پرداخته شده است (ابونوری ، ١٣٧٦؛ داوودیو براتی ، ١٣٨٦).
لذابا توجه به نقش و اهمیت مالیات ها در توزیع درآمد در جامعه ، مطالعه حاضر بابه کارگیری داده های سری زمانی و با استفاده از روش اقتصادسنجی خودرگرسیون برداری با وقفه های گسترده ، به بررسی و تجزیه و تحلیل تأثیر مالیات های مستقیم بر نابرابری درآمدی در ایران طی دوره زمانی ١٣٥٧ تا ١٣٩١ می پردازد.
به منظور برآورد تأثیر مالیات های مستقیم بر نابرابری درآمدی در ایران طی دوره مورد بررسی ، با توجه به مبانی نظری تحقیق و مطالعات انجـام شده قبلی مدل لگاریتمی زیر ارائه می شـود:١ (رجوع شود به تصویر صفحه) که در آن : GINI: متغیر وابسته تحقیق و نشان دهنده ضریب جینی است .
این نتیجه نشان می دهد که سیاست های دولت و افزایش مخارج آن طی دوره مورد بررسی بر کاهش نابرابری در ایران تأثیر مثبت داشته است .
براساس نتایج به دست آمده از این تحقیق ، اعمال مالیات بر درآمد طی دوره مورد بررسی در ایران باعث کاهش نابرابری دهک های مختلف درآمدی شده است .