چکیده:
برای تدوین الگوی مناسب تعیین نرخ ارز در اقتصاد ایران، نخست الگوهای مختلف تعیین نرخ ارز مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.در تمامی الگوهای مذکور، سعی شده تا رفتار نرخ ارز در یک بازار ارزی منسجم، با تکیه بر عرضه و تقاضای ارز و شناسایی خاص عوامل مؤثر بر آنها بررسی شود.بههرحال، عملکرد ضعیف این الگوها، جهتگیریهای جدیدی را در زمینه الگوسازی نرخ ارز مطرح ساخت.
بههرترتیب، با الهام از الگوهای مختلف تعیین نرخ ارز و با در نظر گرفتن شرایط و پیش فرضهای خاص اقتصاد ایران، الگوی مناسب تعیین نرخ ارز در اقتصاد ایران تدوین گردید.در این الگو، قیمت یک واحد ارز با تکیه بر بخش داخلی و با هدف عدم تأثیر یک واحد ارز بر تورم و یکسان ساختن اثربخشی آن بر عرضه و تقاضا کل تعیین میشود.
در پایان، نرخ ارز با استفاده از فرمول محاسباتی بهدست آمده، طی دوره 83-1353 محاسبه شده است.
خلاصه ماشینی:
"الگوی نظری نرخ ارز مناسب چنانچه قبلا نیز مطرح شد، عدم وجود بازار منسجم ارزی(بهدلیل سهم نسبتا بالای درآمدهای حاصل از نفت و گاز در عرضه ارز که توسط دولت نیز کنترل میشود)، حساسیت به نسبت کم عرضه و تقاضای ارز و بطور کلی بخش خارجی اقتصاد نسبت به نرخ ارز، حساسیت شدید بخش داخلی نسبت به ارز و نرخ ان، تأثیر منفی تورم بر رشد اقتصادی و تأثیر مثبت رشد اقتصادی بر صادرات غیرنفتی و نه بالعکس، از ویژگیهای بارز اقتصاد ایران (1).
در چنین شرایطی، اگر بتوان نرخ ارزی را بهنحوی که اثربخشی هر واحد ارز بر تورم را خنثی نماید، محاسبه نمود، بطور همزمان میتوان به دو هدف دست یافت: الف)کاهش تورم و در نتیجه افزایش رشد اقتصادی ب)افزایش رشد اقتصادی و در نتیجه افزایش صادرات غیرنفتی بهمنظور تدوین الگوی تعیین نرخ ارز با مشخصات ذکر شده در اقتصاد ایران، از یک الگوی اقتصاد کلان استفاده میشود که دارای دو بخش عرضه و تقاضای کل است.
را در افزایش نرخ ارز جستجو کند، لازم است برنامهریزی کلان اقتصادی کشور در جهت مسیر پیشنهادی زیر اصلاح شود: الف)همانگونه که قبلا نیز بیان شد، یکی از عوامل مؤثر در افزایش اثربخشی ارز بر طرف تقاضای اقتصاد و افزایش حساسیت بخش داخلی نسبت به نرخ ارز، حجم ذخایر ارزی کشور و تحتتأثیر قرار گرفتن تغییرات آن از نوسانات شدید درآمدهای ارزی ناشی از فروش نفت میباشد."