چکیده:
با وجود گسترش و پیشرفت سریع کاربردهای نانوفناوری، تحقیقات بسیار اندکی در زمینۀ ارزیابی و اندازهگیری خطرهای نانوذرات در سامانههای زیستی و بومسازگان اجرا شده است. اندازۀ کوچک نانوذرات و خواص ویژۀ آنها سبب شده است که آنها یک حامل برای اتصال و انتقال آلودهکنندههای شیمیایی سمی باشند. مطالعات زیادی نشان میدهد که نانوذرات و نانولولهها قابل رهایش در محیط و مسبب آثار مضر برای انسان یا موجودات زندهاند. همچنین بنابر مطالعات نانوذرات میتوانند به ذرات و کلوییدها متصل شوند که این اتصال بر زیستدسترسپذیری و جذب آنها به سلولها و ارگانیسمها تأثیر میگذارد. بهعلت بروز خواص منحصربهفرد در نانوذرات و افزایش قرارگیری انسان در معرض این ذرات، نگرانیهای عمومی در مورد عوارض جانبی استفاده از نانوذرات در انسان، محیط زیست و بومسازگان رو به افزایش است. سمشناسی نانو شاخهای جدید در تحقیقات سمشناسی است که هدف آن ارزیابی خطرهای محصولاتی است که با فناوری نانو تهیه شدهاند. بهطور عمده، موجودات زنده از طریق آب، خاک و هوا در معرض نانوذرات قرار میگیرند. در این پژوهش، خطرهای احتمالی نانوذرات برای محیط زیست و انسان بررسی میشود.
خلاصه ماشینی:
"نانوذرات و دلیل پیدایش مخاطرات نانوذرات به لحاظ منشأ به دو دسته تقسیم م شوند [١]: الف ) نانوذرات طبیعی که به صورت طبیعی از منابع مختلف مانند آتش سـوزی جنگـل هـا یـا فوران آتشفشان ها حاصل میشوند؛ ب ) نانوذرات مهندسی شده (ENPs) که مصنوعی و ساختۀ دست بشرند، مانند کـربن سـیاه ، نقاط کوانتومی (QDs)، فولرین ها، نانولوله های کربنی (CNTs)، درخت سان ها (Dendrimers).
دلیل اصلی اینکه نانوذرات مهندسی شده دارای خواص نوری، الکتریکی، مغناطیسی، شیمیایی و مکانیکی متفاوت در مقایسه با حالـت تـوده هستند این است که نسبت سطح به حجم بیشتر مواد همزمان با کاهش اندازة آنها افزایش می یابد که به افزایش جذب اتم های محیط و تغییرات خواص و رفتار مواد منجر م شود.
بـرای مثـال استفاده از مواد گندزدای حاوی نانوذرات در بیمارستا ها، موجب ورود این ذرات از راه سیسـتم فاضلاب به محیط های آبی مختلف میشود و بر منابع آشامیدنی تأثیر می گـذارد[٦].
در ادامه برخی از پژوهش های انجام گرفته دربارة اثر نانوذرات روی سـامانه هـای زیسـتی در شرایط درون تنی (in vivo) و برون تنی (in vitro) ارائه شده است .
بنابراین واضح است که از یک طرف مزایـای ذاتـی بـرای دارورسـانی هدفمنـد مـواد دارویـی و پیشرفت های تشخیصی و درمـانی در پزشـکی وجـود دارد، از طـرف دیگـر مخـاطرات سـمیت احتمالی برای بشر و محیط زیست در اثر رهایش این نانومواد وجود دارد.
Wang, J; Zhou, G; Chen, C; Yu, H; Wang, T; Ma, Y; Jia, G; Gao, Y; Li, B; Sun, J; Li, Y; Jiao, F; Zhao, Y; Chai, Z; (2007).
Acute toxicity and بررسی مخاطرات نانوذرات مهندسی شده (ENPs) 45 biodistribution of different sized titanium dioxide particles in mice after oral administration."