چکیده:
زمینلغزش یکی از مخاطرات طبیعی در مناطق کوهستانی بهشمار میرود که هرساله به خسارات زیادی منجر میشود. حوضۀ دوآب الشتر با داشتن چهرهای کوهستانی و مرتفع و شرایط طبیعی مختلف دارای استعداد بالقوۀ زمینلغزش است. هدف این تحقیق مقایسۀ مدل شبکۀ عصبی مصنوعی با فرایند تحلیل سلسلهمراتبی، بهمنظور ارزیابی خطر زمینلغزش در حوضۀ دوآب الشتر است. بدین منظور ابتدا پارامترهای مؤثر در وقوع زمینلغزش استخراج و سپس لایههای مربوط تهیه شد. سپس نقشۀ پراکنش زمینلغزشهای رخدادۀ حوضه تهیه شد. در ادامه با مقایسه و بررسی نقشۀ عوامل مؤثر بر لغزش با نقشۀ پراکنش زمینلغزشها، تأثیر هر یک از عوامل شیب، جهت شیب، ارتفاع، سنگشناسی، بارش، کاربری اراضی، فاصله از گسل و آبراهه در محیط نرمافزار ArcGIS سنجیده شد. در این پژوهش بهمنظور پهنهبندی خطر زمینلغزش در حوضۀ دوآب الشتر، از مدلهای شبکۀ عصبی مصنوعی و تحلیل سلسلهمراتبی استفاده شد. در مدل شبکۀ عصبی مصنوعی الگوریتم پسانتشار خطا و تابع فعالسازی سیگموئید بهکار گرفته شد. ساختار نهایی شبکه دارای 8 نورون در لایۀ ورودی، 11 نورون در لایۀ پنهان و 1 نورون در لایۀ خروجی شد. پس از بهینه شدن ساختمان شبکه، کل اطلاعات منطقه در اختیار شبکه قرار گرفت و در نهایت با توجه به وزن خروجی، نقشۀ پهنهبندی زمینلغزش تهیه شد. در روش فرایند تحلیل سلسلهمراتبی، پس از مقایسۀ زوجی و استخراج وزن پارامترها، با تلفیق آنها پتانسیل زمینلغزشی حوضه بهدست آمد. برای ارزیابی و طبقهبندی نتایج خروجی مدلهای مورد استفاده در برآورد خطر لغزش منطقه از ضریب آماری کاپا استفاده شد. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که مدل شبکۀ عصبی مصنوعی با ضریب کاپای 90/0روش کارامدتری نسبت به مدل تحلیل سلسلهمراتبی در تهیۀ نقشۀ خطر لغزشهای حوضۀ دوآب الشتر است.
خلاصه ماشینی:
مقايسۀ مدل شبکۀ عصبي مصنوعي با فرايند تحليل سلسله مراتبي در ارزيابي خطر زمين لغزش / * ايمانعلي بلواسي کارشناس ارشد سنجش از دور و GIS دانشکدة جغرافيا و برنامه ريزي دانشگاه تبريز محمدحسين رضائي مقدم (Rezmogh@yahoo.
هدف اين پژوهش ، مقايسۀ مدل شبکۀ عصبي مصنوعي با فرايند تحليل سلسله مراتبـي در ارزيابي خطر زمين لغزش در حوضۀ دوآب الشتر است .
پس از تهيۀ نقشۀ خطـر زمـين لغـزش بـا استفاده از مدل هاي شبکۀ عصبي مصنوعي و فرايند تحليل سلسله مراتبي، اين دو مـدل توسـط ضريب آماري کاپا مقايسه شدند.
مدل شبکۀ عصبي مصنوعي با ضريب کاپـاي ٩٠ درصـد مـدل کارامدتري براي پهنه بندي خطر زمين لغزش در منطقۀ تحقيق معرفي شد.
بررسي ارتباط بين عوامل مؤثر بر لغزش با نقاط لغزشي در حوضۀ دوآب الشتر جهت کاربري فاصله از فاصله از طبقات شيب ليتولوژي بارش شيب اراضي گسل آبراهه ارتفاعي نقشۀ نقاط لغزشي با استفاده از تصاوير ماهواره اي منطقه ، لغزش هاي اتفاق افتاده و مناطق مسـتعد و مشـکوک بـه لغزش در منطقه شناسايي شدند.
جهت پهنه بندي خطر زمين لغزش بـا اسـتفاده از فراينـد تحليل سلسله مراتبي در حوضۀ دوآب الشتر ابتدا ماتريس مقايسۀ زوجي عوامـل تشـکيل و وزن هر کدام از عوامل تأثيرگذار محاسبه شد (جدول ٦).
نقشۀ پهنه بندي خطر زمين لغزش در حوضۀ دوآب الشتر با استفاده از شبکۀ عصبي مصنوعي / شکل ١٣.
نقشۀ پهنه بندي خطر زمين لغزش در حوضۀ آبريز الشتر با استفاده از تحليل سلسله مراتبي در اين تحقيق براي ارزيابي و طبقه بندي نتايج خروجي مدل هاي مـورد اسـتفاده در بـرآورد خطر زمين لغزش از ضريب آماري کاپا استفاده شده است .