چکیده:
قرارداد استصناع عبارت است از سفارش ساخت یک شی ء معین که ناشی از توافق بین صـانع یـا سـازنده و مستصنع یا سفارش دهنده می باشد. در خصوص ماهیت قرارداد استصناع میان فقها و حقـوق دانـان اخـتلاف نظـر وجود دارد. نظرات مطرح شده در خصوص ماهیت آن عبارتند از: بیع ، بیع سـلف ، اجـاره ، جعالـه ، قولنامـه ، قـرارداد خصوصی مطابق ماده ١٠قانون مدنی و عقد مستقل . با وجود نظرات مختلف می توان بر آن اعتقاد بود که قـرارداد استصناع یک عقد مستقل است و از آن جایی که مبیع در زمان انعقاد قرارداد وجود خارجی ندارد و بعد از مدتی در آینده به وجود خواهد آمد، نوعی عقد معلق است که آثار آن نیز از زمان تحقق معلق علیه - سـاخته شـدن مبیـع - می باشد. مقاله حاضر دیدگاه اخیر را می پذیرد.
Istensna contract is a recommendation for the particular object that results in agreement between the producer and the client. There are differences in nature of this contract among jurists and lawyers. Despite the different opinions، it can be believed that Istesna is an independent contract and because object of sale does not exist in time of conclusion of contract and exists after some time in the future، there will be a conditional contract. The present article analyses recent viewpoint about Istesna.
خلاصه ماشینی:
"پرسشی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا قرارداد استصناع که در آن کالا بالفعل موجود نیست یا در آینده ساخته خواهد شد، می توان آن را در قالب عقد اجاره قرار داد؟ به عبارتی دیگر آیا می توان فرض کرد که مستصنع صانع را برای ساختن کالایی که بر آن توافق کرده اند، اجاره میکند؟ برای اینکه قرارداد استصناع را نوعی عقد اجاره بدانیم باید تملک سفارش دهنده بر عین مصنوع را از طریق اجاره اثبات کرد و این تملک را به دو وجه میتوان اثبات کرد: وجه نخست : عین مصنوع (کالای ساخته شده ) به مثابه نتیجه و ثمره عمل سازنده است ؛ بنابراین به حکم قانون تبعیت نما از اصل ، این عین نیز ملک کسی است که مالک عمل است .
حال با توجه به موارد مذکور در فوق ، آیا عقد استصناع را می توان در قالب قولنامه قرار داد به این شکل که سازنده به عنوان فروشنده با سفارش دهنده که خریدار است با هم قرارداد را امضاء کنند که فروشنده با درخواست مقداری از بها از سفارش دهنده تعهد کند کالای مورد نظر او را بسازد و در زمان معینی که در قرارداد تعیین میشود به او تحویل دهد و سفارش دهنده هم با پیش پرداخت مقداری بها در صدد تکمیل معامله برآید؟ با امعان نظر نسبت به قرارداد استصناع که کالا در آینده ساخته خواهد شد، باید اذعان نمود که قرارداد استصناع نمی تواند فقط یک تعهد به بیع یا وعده متقابل بیع باشد."