چکیده:
هدف از بررسی حاضر، تحلیل ساخت اطلاعاتی گروه های اسمی در نقش نهاد جمله د رحکایت بوستان سعدی است. یکی از زیر شاخه های مطالعات گفتمانی، تجزیه و تحلیل گفتمان و متن است که به موضوعاتی از جمله ساخت اطلاعی می پردازد. (شهبازی، 1378) بررسی حاضر در یافتن روابط بین نحو و گفتمان حائز اهمیت است. گروه های اسمی به کار گرفته شده در نقش نهاد جمله، ممکن است بر اساس بافت متنی، بافت موقعیت یا شنونده، حاوی اطلاع کهنه یا نو باشند. (پرینس، 1981) بررسی ساخت اطلاعی، الگویی برا ارایه می دهد که روش تحقیق بررسی حاضر را تشکیل می دهد. در این بررسی، 82 حکایت از مجموع 140 حکایت بوستان سعدی تجزیه و تحلیل شده اند. نتایج بررسی، حاکی از این است که 1275 گروه اسمی، 56/57 درصد، از مجموع 2259 گروه اسمی به کار رفته در نقش نهاد جمله، به گروه های اسمی اشاره شده در متن اختصاص یافته است که این نوع گروه اسمی، پر کاربردترین نوع گروه اسمی در این بررسی است. همچنین نتایج بررسی نشان می دهد که 88 درصد گروه های اسمی به کار رفته در نقش نهاد جمله، اطلاعات کهنه را انتقال می دهند و 12 درصد دیگر اطلاعات نور را انتقال می دهند.
خلاصه ماشینی:
بـه عبـارت ديگر، اين مطالعه تلاش دارد که به سؤالات زير پاسخ دهد: ١-١- بيان مسئله ١- گروه هاي اسمي به کاررفته در جايگاه نهاد جملات ، به چه ميـزان بيـانگر مقولات ارائه شده توسط پرينس (١٩٨١: ٢٥٢) در مورد سـاخت اطلاعـاتي جملـه است ؟ ٢- کدام يک از مقولات هفتگانـۀ پـرينس (١٩٨١: ٢٥٢) در مـورد سـاخت اطلاعاتي جمله ، بيشترين کاربرد و کدام يک ،کمترين کاربرد را در ايـن بررسـي نشان ميدهند؟ ٣- گروه هاي اسـمي بـه کاررفتـه در جايگـاه نهـاد جمـلات ، بـه چـه ميـزان حـاوي اطلاعات کهنه و يا نو هستند؟ ١-٢- ضرورت و اهميت تحقيق تلاش و مطالعۀ علمي در جهت نزديک کردن مباحث تحليل گفتمان و مباحث نحـو و يافتن رابطۀ موجود بين آنها حائز اهميت است و يکي از زمينـه هـاي مـورد علاقـه و مداقـۀ زبان شناسـان محـسوب مـي شـود.
شهبازي (١٣٨٨) به بررسي ساخت اطلاعاتي جمله و گـروه هـاي اسـمي، در جايگـاه مبتداي جمله هاي فارسي معيار پرداخته که بررسي دقيق جمله ها نشان داده است که بـيش از ٨٠ درصد گروه هاي اسمي در جايگاه مبتدا، انتقال اطلاعات کهنه شنونده – بنيـاد را انجـام ميدهند؛ بنابراين ايشان چنين نتيجه گيري کرده اند که گروه هـاي اسـمي اي کـه در جايگـاه مبتـداي جملـه هـاي نوشـتاري فارسـي رسـمي بـه کـار مـيرونـد، از ميـزان آشـنايي بـالايي برخور دارند؛ يعني اغلب اطلاعات کهنه را منتقل ميکنند.