چکیده:
آموزش مستقیم واژه در متن :مقایسة تأثیر دو رویکرد یادگیری مستقیم و تصادفی در یادگیری واژه رضا مراد صحرایی[1] شهناز احمدی قادر[2] تاریخ دریافت: 11/7/91 تاریخ تصویب: 10/3/92 چکیده تحقیق حاضر بهمنظور تسهیل آموزش و یادگیری واژه به بررسی آموزش مستقیم واژه پرداخته است و در پی پاسخگویی به این پرسش است که آیا صرف وقت در کلاس خواندن آموزش زبان دوم برای آموزش مستقیم واژه کوششی بیهوده و اتلاف وقت است و زبانآموزان خود باید به آن بپردازند یا این که تأثیر قابلقبولی در یادگیری واژه دارد. از اینرو، مطالعة پیش رو به مقایسۀ تأثیر دو موقعیت یادگیری میپردازد: یادگیری تصادفی از طریق خواندن تنها، و آموزش مستقیم واژه در متن. 10 آزمودنی که پس از اجرای پیشآزمون انتخاب شده بودند در دو موقعیت یادشده تحت آموزش قرار گرفتند. پس از آموزش،چهار سطح دانش واژگانی (یادآوری صورت، یادآوری معنی، تشخیص صورت و تشخیص معنی) از طریق چهار مرحله پسآزمون (تکمیل صورت واژه، ارائۀ معنی یا ترجمۀ واژه، انتخاب صورت درست و انتخاب معنی درست واژه در آزمون چندگزینهای) ارزیابی شد. این پسآزمون با هدف سنجش میزان ماندگاری واژهها، در دو دوره (بلافاصله بعد از آموزش و یک هفته بعد از آموزش) برگزار شد و نتایج مورد مقایسه قرار گرفت. توصیف دادههای حاصل از آزمونهای یادشده و نتایج آزمونهای آماری، آموزش مستقیم واژه در متن را در تمام سطوح دانش واژگانی بسیار مؤثرتر از یادگیری تصادفی تنها نشان دادند. بنابراین یافتههای پژوهش حاضر تأکید بر بهکارگیری متعادل دو رویکرد یادگیری تصادفی و مستقیم برای آموزش واژه دارد و ارزش تلاش و صرف وقت برای آموزش مستقیم واژه در کلاسهای خواندن آموزش زبان دوم را اثبات میکند. واژههای کلیدی:دانش واژگانی، یادگیری مستقیم، یادگیری تصادفی، سطوح تسلط بر ارتباط صورت- معنی [1] استادیار دانشگاه علامه طباطبایی؛ rezasahraee@yahoo.com [2] مدرس مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان، دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره) قزوین؛ shahnaz.ahmadi53@yahoo.com
خلاصه ماشینی:
با ملاحظۀ نتایج به دست آمده از مطالعات محققانی چون دی ٧، امورا و 8 1 Nation 2 intentional learning 3 incidental learning 4 Nagy 5 Waring 6 Takaki 7 Day 8 Omura هیراماتسو١ (١٩٩١)، دوپی ٢ و کرشن ٣ (١٩٩٣)، هرست ٤، کـاب ٥ و میـرا٦ (١٩٩٨)، پیـتس ، 7 وایت ٨ و کرشن ٩ (١٩٨٩) و هالستیجن ١٠ (١٩٩٢) می توان دریافت کـه یـادگیری واژه هـای جدید از طریق خواندن تنها (یادگیری تصادفی تنها) تا حدی اتفاق مـی افتـد امـا ایـن میـزان یادگیری رضایت بخش نیست .
1 Hiramatsu 2 Dupuy 3 Krashen 4 Horst 5 Cobb 6 Meara 7 Pitts 8 White 9 Krashen 10 Hulstijn 11 Schmitt 12 glossing 13 Paribakht 14 Wesche 15 Zimmerman 16 Rott 17 Williams 18 Cameron 19 Mondria طبقه بندی های ارائه شـده از دانـش واژگـانی بـر ایـن حقیقـت دلالـت دارنـد کـه دانـش واژگانی پدیده ای همه یا هیچ نیست (نیشن ، ٢٠٠١؛ بارکرفـت ١، ٢٠٠٤).
مقایسۀ تفاوت میانگین نمره ها برای دو موقعیت یادگیری تصادفی و مستقیم در سطوح دانش واژگانی با وجودی که آمار توصیفی ارائه شده گویـای برتـری میـانگین نمـره هـای تمـام سـطوح دانش واژگانی در موقعیت یادگیری مستقیم است ، جمع بندی نتـایج آزمـون تـی و میـانگین نمره ها در جدول (٤) نشـان مـی دهـد کـه ایـن برتـری در نمـره هـای یـادآوری و تشـخیص «صورت واژه ها» (٠/٥٦= t و ٠/٠٥> ٠٢٩=p، یک دامنه ) و (١/٤= t و ٠/٠٥ > ٠/١٩= p، یک دامنه ) معنادار نیست ؛ به این معنی که الگوی مشاهده شده درآمار توصیفی داده هـای دو گزینۀ یادآوری صورت و تشخیص صورت ، «تصادفی » است و نتیجه ، حاصل از یـک تـأثیر واقعی نیست .