چکیده:
در زبان فارسی معیار، شناسهها، معین، قیاسی و قاعدهمندند؛ اما در زبان تبری، شناسهها دارای گونههای مختلفی است که در موقعیتهای واجی تغییر میکنند و شناخت آنها دقت بیشتری میطلبد. در زبان تبری هر شش شناسه، آشکار و تعداد آن در ماضی و مضارع یکسان است؛ به عبارتی در سوم شخص مفرد فعل ماضی، شناسۀ پنهان وجود ندارد. این نوشتار کوشیدهاست تا شناسههای تبری و گونههای آن را در زمانهای مختلف با مثالهایی در شعر بررسی کند.
خلاصه ماشینی:
در زبان تبري هر شش شناسه ، آشکار و تعداد آن در ماضي و مضارع يکس ان است ؛ به عبارتي در سوم شخص مفرد فعل ماضي، شناسۀ پنهان وجود ندارد.
خانلري،٢١:١٣٦٣( تفاوت شناسه در گويش تبري با زبان رسمي و فارسي معيار در اين است که در زبان تبري هر شش شناسه ، آشکار و بارز و تعداد آن در ماضي و مضارع يکس ان است و آن عبارت است از: تفاوت ديگري که در شناسه هاي تبري وجود دارد، گونه هاي متفاوت صيغه هاي مختلف فعل هاي تبري است که با توجه به موقعّيت واجي به دست ميآيد: )به تصویرصفحه مراجعه شود) گاهي پيش از شناسه هاي اصلي با توجه به موقعّيت واجي ، صامت )د =d( افزوده ميشود: )به تصویرصفحه مراجعه شود) در زير به تشريح شناسه ها و گونه هاي آن ميپردازيم .
٤. مضارع التزامي : )به تصویرصفحه مراجعه شود) بواشي : بباشي، بشوي نديمي پيشتر هرگز اتي ايمروز بي فردا نيديمي آش واري ، نون بواشي يار تا کندا ي )2/1( )به تصویرصفحه مراجعه شود) برگردان : هيچ گاه پيش از اين ، بدين گونه امروز را بي فردا نديده ايم .
گونۀ/̄nǝni/ در صيغه هاي دوم شخص جمع مضارع اخباري به کار مي رود.
مضارع التزامي : - ديوندين /nda-vǝnd-i/ : ببنديد ي ي هر روز سال اندا، توم استه و وونه ارزا تا کاردون ديستون ، نادون جا دوندين شناسه و گونه هاي آن در زبان تبري ٢٣ )به تصویرصفحه مراجعه شود) برگردان : هرروزبه اندازٔە يک سال به حس اب مي آيد و زمان دير مي گذرد و تلف مي شود .