چکیده:
هدف: ارائه و پیشنهاد روش پاسخگویی به پرسش برخی دانشجویان کلاسهای درس معارف اسلامی در بارۀ تعارض نظریۀ تکامل داروین با اعتقادات اسلامی به استادان محترم این دروس. روش: روش این تحقیق توصیفی- اسنادی با مطالعۀ کتابخانهای و استفاده از نرمافزارهای لازم و مراجعه به تفاسیر قرآن و همچنین دیدگاه زیستشناسان در مورد نظریۀ تکامل است. یافتهها: برخی زیستشناسان مدعی شدهاند که علم تجربی، درستی نظریۀ تکامل داروین را اثبات کرده است. برخی از آنها نیز با این نظریه مخالفت کردهاند. دانشمندان مسلمان برای پاسخ به تعارض این نظریه با اسلام، دیدگاههای متفاوتی مطرح کردهاند. نتیجهگیری: اثبات درستی نظریۀ تکامل، ناممکن است؛ چون استنتاج آن از دادهها، استنتاج غیر قیاسی است. همچنین مخالفت برخی زیستشناسان با این نظریه و ناسازگاری کلیت آن با تعالیم اسلامی، نادرست بودن آن را روشن میسازد.
Objectives: The objective of this study is to suggest a method to the teachers of Islamic knowledge to answer the question of some students in Islamic knowledge courses regarding the conflict between Darwin's theory of evolution and Islamic beliefs.
Method: This is a descriptive-documentary research using the library method as well as the required software، the interpretations of the Quran and the biologists' view about the theory of evolution.
Results:Some biologists have claimed that Darwin's theory of evolution has to be proven by empirical science. Some of them have opposed this theory. To answer about the conflict between this theory and Islamic beliefs،Muslim scholars have proposed different views.
Conclusion: The authore of the paper concludes due to the use of non-deductive inference،the opposition of some biologists to this theory as well as the incompatibility of the entire theory and Islamic teachings، the authentication of the theory of evolution is impossible and the incorrectness of this theory can be proven.
خلاصه ماشینی:
مهمترین مطلبی که شبههکنندگان مغرضانه یا ناآگاهانه از آن به ناحق بهره میبرند، این است که نظریۀ تکامل داروین از نظر علمی ثابت شده و قطعی است و دانشمندان علم زیستشناسی بر این مطلب اتفاق نظر دارند که این نظریه در آزمایشگاهها به روش علمی اثبات شده است؛ پس هر آنچه با آن تعارض دارد، مانند اعتقاد به خدا و دین، به طور حتم و قطعی باطل است.
برخی دیگر که نظریۀ تکامل را پذیرفتهاند، میگویند: این نظریه هیچ تعارضی با اثبات وجود خدا ندارد، بلکه تکامل، روش خدا یا روش انتخاب طبیعی است برای خلق موجودات زنده.
چه نظمی بالاتر از اینکه پروردگار از یک موجود تک سلولی ساده، این همه موجودات عجیب و شگفتانگیز گوناگون را ایجاد کند(خسروپناه، 1382: 410) و گفته شده، نه تنها نظریۀ تکامل، ضد الهی نیست، بلکه با اصل تکامل بهتر میتوان دخالت قوهای مدبر و هادی و راهنما را در وجود موجودات زنده و هدفمداری جهان را اثبات کرد و علت اینکه در غرب، عدهای این اصل را ضد الهی و الحادی تلقی کردند، ضعف دستگاههای فلسفی آنها بوده است(مطهری، 1374: 248).
هـ) روش پیشنهادی برای پاسخ به این شبهه همانگونه که در ابتدای مقاله گفته شد، برخی دانشجویان کلاسهای درس معارف اسلامی بر این باورند که نظریۀ تکامل داروین از نظر علمی ثابت شده و قطعی است؛ پس هر آنچه با آن تعارض دارد، از جمله وجود خدا و تعالیم اسلامی، به طور حتم و قطعی باطل است.
ترجمه مقالۀ مایکل جی بیهی در مخالفت با نظریۀ تکامل در «نامه علم و دین» چاپ شده است(بیهی، 1383: 153).
Translated by Mohammad Sabour, Evolution of Science & Society, Tehran, Biology House - Javadi Amoli, Abdullah (2001).