چکیده:
در دوران ﻧﺨﺴﺖ ﺧﻼﻓﺖ ﻋﺒﺎﺳﯽ (132-232ه.ق) آﺛﺎر زﯾﺎدی از زﺑﺎن ﭘﻬﻠﻮی ﺑﻪ ﻋﺮﺑﯽ ﺗﺮﺟﻤﻪﮔﺮدﯾﺪ؛ ﻫﺪف ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن آن ﺑﻮد ﮐﻪ در وﻫﻠﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﺗﻤﺪن اﯾﺮان زﻣﯿﻦ را زﻧﺪه ﻧﮕﻪ دارﻧﺪ و از آن در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻗﻮم ﻋﺮب ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ؛ ﭘﺲ ﻧﻬﻀﺖ ﺷﻌﻮﺑﯿﻪ را در اﺑﺘﺪای اﻣﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﺮﮐﺘﯽ ادﺑﯽ آﻏﺎز ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﭘﺲ از آن ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮی از ﻋﻼﻗﻪ ﺧﻠﻔﺎی ﻋﺒﺎﺳﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﺐ روﯾﺪادﻫﺎ از ﺳﯿﺮت ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن آﺋﯿﻦ ﻣﻠﮏداری و ﻧﻈﺎم دﯾﻮانﺳﺎﻻری ﻋﺼﺮ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ، ﺑﻪ ﮐﺎر ﺧﻮﯾﺶ ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ ﺑﺨﺸﯿﺪﻧﺪ، اﺑﻦﻣﻘﻔﻊ از آن دﺳﺘﻪ ﻣﺘﺮﺟﻤﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐ ﺗﻮاﻧﺴﺖ در اﯾﻦ دوران ﺑﺮﺧﯽ از ﮐﺘﺐ ﭘﻬﻠﻮی را ﺑﻪ ﻋﺮﺑﯽ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ ﺗﺎ از اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﺳﯿﺮت ﺧﻠﻔﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﮕﺬارد و ﻓﺮﻫﻨﮓ و ادﺑﯿﺎت اﯾﺮان را ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﺪارد. ﻫﺪف از اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ آن اﺳﺖ ﮐﻪ اﻫﺪاف اﺑﻦﻣﻘﻔﻊ از ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﺘﻮن ﭘﻬﻠﻮی ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد ﺗﺎ از اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺎﺛﯿﺮﭘﺬﯾﺮی ﺧﻠﻔﺎی اﺳﻼﻣﯽ از ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﺗﻤﺪن اﯾﺮان زﻣﯿﻦ ﻣﻌﻠﻮم و ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﻧﺠﺎم ﯾﮏ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﻨﺴﺠﻢ ﺿﺮوری ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
During the firstperiod of Abbasid Caliphate (132-232-AH) many texts have been translated from a Pahlavi to Arabic Language the authors aim was to remain alive Iran culture and civilization and protect it from Arab‟s attacks then they began (sheubieh) movement as a literel movement and by utilizing Abbasid caliphs interest in obtaining the events of kings character managing estate tradition and bureaucracy system of Sasanian age made legitimate their own action. Ibn-Moghafaa is one of translators who could translate some Pahlavi books to Arabi where by effecting the Caliphate‟s characters and protecting Iran culture and literature.
The aim of the paper is illustrating Ibn – Moghafaa‟s aims from translating the texts to Arabic.
خلاصه ماشینی:
ق ) آثار زيادي از زبان پهلوي به عربي ترجمه گرديد؛ هدف نويسندگان آن بود که در وهله نخست فرهنگ و تمدن ايران زمين را زنده نگه دارند و از آن در مقابل قوم عرب حفاظت نمايند؛ پس نهضت شعوبيه را در ابتداي امر به عنوان حرکتي ادبي آغاز نمودند و پس از آن با بهره گيري از علاقه خلفاي - عباسي به کسب رويدادها از سيرت پادشاهان آئين ملک داري و نظام ديوان سالاري عصر ساساني، به کار خويش مشروعيت بخشيدند، ابن مقفع از آن دسته مترجماني است که توانست در اين دوران برخي از کتب پهلوي را به عربي برگرداند تا از اين طريق بتواند در سيرت خلفا تاثير بگذارد و فرهنگ و ادبيات ايران را محفوظ بدارد.
هدف از انجام اين پژوهش آن است که اهداف ابن مقفع از ترجمه متون پهلوي به زبان عربي مشخص شود تا از اين طريق تاثيرپذيري خلفاي اسلامي از فرهنگ و تمدن ايران زمين معلوم و مشخص گردد بنابراين انجام يک تحقيق منسجم ضروري ميباشد.
همين امر در قرون ديگر نيز مشاهده ميشود در دوره نخست خلافت پهناور عباسيان طرز حکومت ساسانيان مورد تقليد قرار گرفت ايرانيان نيز با ورود به دربار عباسي فرهنگ و تمدن خويش را بدان ها شناسايي و تحميل کردند و اين قبيل اقدامات با ترجمه کتب پهلوي به عربي انجام پذيرفت و چندان بارز و قوي شد که ترتيبات عربي عهد اموي تا حدي به کنار رفت زيرا در دولت تازه دين مسلماني بيشتر از نژاد عربي ملاک برتري شناخته ميشد به ويژه اعراب همه جا با اين دولت معارضه نموده بودند و ديگر مورد اعتماد خاندان عباسي نبودند.