چکیده:
صادرات خدمات فنی و مهندسی علاوه بر توسعه ی بخش کالایی، باعث اشتغال زایی، بهبود تراز تجاری و رشد اقتصادی کشورها می شود. با توجه به نقش صادرات خدمات فنی و مهندسی در بهبود وضعیت اقتصادی، در این مطالعه سعی شده است که الگویی برای عرضه ی صادرات خدمات فنی و مهندسی تصریح شود، تا با کمک آن اثر عوامل مختلف بر عرضه ی این نوع صادرات در اقتصاد ایران طی دوره ی 1393:04-1378:01، ارزیابی شود.
الگوی مورد بررسی در این مطالعه تابعی از متغیرهای حقیقی تولید ناخالص داخلی، نرخ ارز، بهره وری کل، حجم نقدینگی کل، نرخ تورم بر اساس شاخص تعدیل کننده تولید ناخالص داخلی و سیاست های حمایتی دولت از این بخش در نظر گرفته شده است. روش های استفاده شده برای ارزیابی وجود رابطه ی بلندمدت و پویایی الگو، هم انباشتگی فصلی و الگوی تصحیح خطای فصلی است. همچنین ضرایب الگوی بلندمدت برآورد شده است.
بر اساس نتایج، هم انباشتگی در سه فرکانس کلی، فصلی و سالیانه تایید می شود که نشان دهنده ی وجود رابطه ی بلندمدت بین متغیرهای الگو است. الگوی تصحیح خطا نیز ثبات تابع عرضه ی صادرات خدمات فنی و مهندسی را در فرکانس های کلی، شش ماهه و سالانه تایید می-کند. همچنین اثرگذاری و علامت همه ی متغیرهای توضیحی در الگوی مورد نظر تایید و موافق با انتظارات نظری است. بهره وری و سیاست های حمایتی دولت نیز از نظر اهمیت بعد از گشایش ظرفیت تولید در این بخش، مهمترین متغیر اثرگذار بر گسترش صادرات خدمات فنی و مهندسی است و می تواند فرآیند دسترسی به اقتصاد «درون زای برون گرا» را تحقق بخشد.
In addition to the development of the commodity sector، exports of services، including technical and engineering services (TES) have led to employment، improvement of trade balance and economic growth in developing countries. According to the role of TES on improvement of economic situations، using a descriptive and analytical approach، this study tries to specify a model and investigate the performance and effective determinants of TES export supply in Iranian economy.
The suggested model in this study for TES export supply is assumed as function of gross domestic product، consumer price index، real exchange rate، total productivity، liquidity and protectionist policies during 1378Q1-1393Q4. The used method for evaluating existence of the long-run relationship is seasonal cointegration. Also for investigating of the model’s dynamic، seasonal error correction model has been used. Finally، the long-run coefficients have been estimated.
The results show that cointegration is existed in all three overall، seasonal and annual frequencies which indicate the existence of long-run relationship among variables of the model. The error correction model، indicating dynamic procedure of the model، confirms the stability of TES export supply in both overall and semi-annual frequencies. Also all coefficients are significant and onsistent with theoretical expectations. Finally، expect of production capacity promotion، productivity and protectionst policies are the main factors for expanding of TES export in long-run.
خلاصه ماشینی:
"( × × × تفاضل مرتبه اول لگاریتم بهرهوری کل ( × × × تفاضل مرتبه اول لگاریتم حجم نقدینگی کل مأخذ: یافتههای پژوهش بر اساس نتایج به دست آمده، متغیرهای عرضهی صادرات خدمات فنی و مهندسی، تولید ناخالص داخلی، نرخ ارز حقیقی، بهرهوری کل و حجم نقدینگی همگی دارای Hylleberg, Engle, Granger and Yoo Unit root test ریشهی واحد کلی بدون فرکانس بوده، و پس از یکبار تفاضلگیری پایا میشوند، و فقط متغیر نرخ تورم در سطح پایاست.
همچنین متغیر تولید ناخالص داخلی حقیقی که به عنوان نمایندهی اندازهی اقتصادی و ظرفیت تولیدی اقتصاد ایران در نظر گرفته شده است، رابطهی مثبت با عرضهی صادرات خدمات فنی و مهندسی دارد و نشان میدهد که با افزایش تولید ناخالص داخلی، ظرفیت تولیدی و مزیت نسبی صادرکنندگان برای این نوع صادرات افزایش مییابد.
با توجه به نتایج به دست آمده، از دیگر متغیرهایی که اثر مثبت بر عرضهی صادرات خدمات فنی و مهندسی دارد، متغیر بهرهوری کل است که بر اساس آن، افزایش بهرهوری به دلیل افزایش توان تولیدی و مزیت نسبی در فرآیند تولید در اقتصاد ایران، باعث افزایش سطح این نوع صادرات میشود.
در نهایت بعد از این که ضرایب بلندمدت الگوی عرضهی صادرات خدمات فنی و مهندسی برآورد شد، باید برای تأیید این ضرایب، پایایی جملهی اخلال این الگو با استفاده از آزمون ریشهی واحد به روش HEGY ارزیابی شود که نتایج آن در جدول (8) ارائه شده است.
بر اساس نتایج، تعیین کنندههای عرضهی صادرات خدمات فنی و مهندسی در اقتصاد ایران شامل متغیرهای تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم، بهرهوری کل، نرخ ارز حقیقی، حجم نقدینگی کل و سیاستهای حمایتی دولت از این بخش است."