چکیده:
بررسی نقش اوقات فراغت در زندگی جوانان و مشخص نمودن کارکردهای آن امری حائز اهمیت است و با مطالعهی علمی و شناخت دقیق اوقات فراغت و تاثیر آن بر شکلگیری سرمایهی اجتماعی و سرمایهی فرهنگی اقشار مختلف جامعه میتوان از این مفهوم بهعنوان متغیر پیشبینیکننده در تحلیل مسائل اجتماعی و فرهنگی جامعه سود جست و اهداف فردی و اهداف کلی جامعه (افزایش سرمایهی فرهنگی و سرمایهی اجتماعی) که در راستای بهبود زندگی فردی و جمعی و توسعهی کشور است را برآورده کرد. پژوهش حاضر تلاشی است برای تبیین رابطهی اوقات فراغت دانشجویان با شکلگیری سرمایهی اجتماعی/ فرهنگی آنان. لذا پرسشهای محوری آن حول این مسئلهی اصلی صورتبندی شدهاند که چه عواملی بر شکلگیری اشکال جدید سرمایه (سرمایهی اجتماعی و سرمایهی فرهنگی) تاثیرگذار است؟ و آیا رابطهای بین اوقات فراغت و شکلگیری اشکال جدید سرمایه وجود دارد؟ چهارچوب مفهومی و نظری پژوهش از نظریههای اندیشمندانی از جمله بوردیو استخراج شده است. جامعهی آماری تحقیق شامل کلیهی دانشجویان دانشگاه کردستان در سال تحصیلی 91 – 90 که مشغول به تحصیل بودند، میباشد که کلا 11000 نفر بودند و با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونهگیری طبقهای نسبی 300 نفر از آنها انتخاب گردید. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که میان اوقات فراغت و شکلگیری اشکال جدید سرمایه رابطهی معناداری وجود دارد. با توجه به نتایج تحقیق، اوقات فراغت با شاخصهای سرمایهی فرهنگی تجسمیافته و مشارکت اجتماعی دارای بیشترین ضریب همبستگی است.
Explaining the status and functions of leisure in everyday life is of high importance in sociology. Leisure in everyday life is intimately connected with new forms of capital, either social or cultural. Through explaining this connection one can use it as an independent and predicting variable in analyzing social and cultural phenomena. Such an explanation is also a useful way to increase the degree of social and cultural capital. This research is an attempt to explain the relationship of leisure among students with theirs social and cultural capital. Hence, the paper addresses this central question that what are the main factors influencing the formation of social and cultural capital among Iranian students? Furthermore, is there any relationship between leisure and the formation of social and cultural capital? The conceptual and theoretical framework of this research is based on Bourdieu’s theory about distinction and social capital. The study population includes all the students of Kurdistan University in 1390-1391 which amounts to 11000. The study sample, selected through classified clustering sampling, consists of 300 respondents. The findings show that there is significant relationship between leisure and the formation of social and cultural capital. Moreover, leisure is explained and predicted mainly by objectified cultural capital and social participation.
leisure, social and cultural capital, distinction, social participation
خلاصه ماشینی:
تبیین جامعه شناختی رابطه ی اوقات فراغت و اشکال جدید سرمایه (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه کردستان ) جمال محمدی عضو هیأت گروه جامعه شناسی علمی دانشگاه کردستان (علمیـپژوهشی) فردین محمدی کارشناس ارشد جامعه شناسی دوره ٢٠،شماره دو:١٦٠-١٣٣ معصومه زارع شاپا ٢٨٠٩-١٠١٠ کارشناس ارشد برنامه ریزی و رفاه اجتماعی نمایه در ISC دریافت ٩١/٢/٢١ پذیرش ٩٢/٥/٢٥ چکیده بررسی نقش اوقات فراغت در زندگی جوانان و مشخص نمودن کارکردهـای آن امـری حـائز اهمیت است و با مطالعه ی علمی و شناخت دقیق اوقات فراغـت و تـأثیر آن بـر شـکل گیـری سرمایه ی اجتماعی و سرمایه ی فرهنگی اقشار مختلف جامعه میتوان از این مفهـوم بـه عنـوان متغیر پیش بینیکننده در تحلیل مسائل اجتماعی و فرهنگی جامعه سود جست و اهداف فـردی و اهداف کلی جامعه (افزایش سرمایه ی فرهنگی و سرمایه ی اجتماعی) کـه در راسـتای بهبـود زندگی فردی و جمعی و توسعه ی کشور است را برآورده کرد.
در راستای نقش اوقات فراغت اندیشمندان علوم اجتماعی همواره به کارکردهایی مانند شکل گیری و بازنمایی هویت ، تداوم فرهنگی، کاهش مشکلات جسـمی-روحـی، ارتقـای روابط انسانی و بالا بردن سطح کـارایی اجتمـاعی- اقتصـادی تأکیـد مـینماینـد (میرهاشـمی و همکاران ١٣٨٦: ٨٢)، اما آیا اوقات فراغت به جز این کارکردها، کارکردهای دیگری نیز دارد؟ آیا میتوان گفت که شکل گیری و افزایش اشکال جدید سرمایه (سرمایه ی فرهنگی و اجتمـاعی) از کارکردهای اوقات فراغت است ؟ به عبارت دیگر، مسئله ی اصلی تحقیق عبارت اسـت از ایـن کـه آیا اوقات فراغت به مثابه اصلیترین حوزه ی سبک زندگی و به مثابه تربیت غیررسـمی کـه دارای کارکرد و تأثیری به مراتب بیش تر از آموزش و تربیت رسمی بر فرد است ، تأثیری بر شکل گیـری و افزایش سرمایه های اجتماعی و فرهنگی دارد؟ پژوهشگر در این پژوهش درصدد است کـه بـه تبیین جامعه شناختی نقش اوقات فراغت بر شکل گیری سرمایه ها بپردازد.