چکیده:
ارزشیابی از پیشرفت تحصیلی دانشآموزان به عنوان یکی از ارکان نظام تربیت رسمی و عمومی از اهمیت ویژهای برخوردار است. از اوایل دههی هشتاد بحث تغییر شیوهی ارزشیابی از کمی به کیفی به طور جدی در دستور کار قرار گرفت. و با مصوبهی 30/8/81 شورای عالی آموزش و پرورش، امکان تحقق آن به وجود آمد. الگوی جدید ابتدا به طور آزمایشی اجرا و سپس به شیوهای تدریجی فراگیر شد. در طول اجرای این طرح، تحقیقات زیادی پیرامون ارزشیابی توصیفی و نتایج حاصل از اجرای آن در شهرهای مختلف کشور صورت گرفت. در این پژوهش سعی شد با بررسی تحلیلی تعداد 30 پژوهش انجام شده در حوزهی ارزشیابی کیفی، به ارائهی دیدگاهی جامع و حتی الامکان حاوی تمامی دستاوردهای تحقیقات مورد بررسی قرار گرفته پرداخته شود. در مجموع تحقیقات نشان داده است این الگوی ارزشیابی، میزان یادگیری دانشآموزان را کاهش نداده است. اما از منظر کاهش مولفههای استرسزا باید گفت که ارزشیابی توصیفی در این زمینه موفق عمل کرده است. با این وجود هنوز مشکلات اجرایی فراوانی بر سر راه اجرای مطلوب آن وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
بررسی تحلیلی تحقیقات انجام شده در موضوع ارزشیابی کیفی توصیفی محمد حسنی* حسین پوزش شیرازی** چکیده ارزشیابی از پیشرفت تحصیلی دانشآموزان به عنوان یکی از ارکان نظام تربیت رسمی و عمومی از اهمیت ویژهای برخوردار است.
به طور کلی نقدهای سختی بر نظام کمی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی که سابقهاش در ایران به آغاز قرن حاضر بر میگردد توسط متخصصان و حتی مجریان (معلمان و مدیران) وارد میشد که اهم آن شامل مواردی است چون عدم توجه این الگوی ارزشیابی به مهارتهای عالی و فرو کاستن اهداف یادگیری به سطوح پایین، رقابتزا بودن، اضطرابزا بودن، هدف شدن امتحان، چرخش منابع انگیزشی درونی پیشرفت به منبع بیرونی یعنی موفقیت در امتحان، ایجاد نگرش منفی نسبت به درس و مدرسه، فقدان توجه به خلاقیت و روح جستجوگری و فقدان نگرش دقیق به ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و معادل گرفتن آن با امتحان (حسنی، احمدی، 1385).
سه مضمون اصلی عبارتند از: الف- عدم بهبود یادگیری، فقدان تأثیر مثبت در جهت بهبود یادگیری درسی ب- عدم بهبود یادگیری، فقدان تأثیر مثبت در رشد شایستگیهای غیر درسی ج- کاهش نیافتن عوارض منفی امتحان الف- نتایج برگرفته از تحقیقات ناظر به مقوله فقدان تأثیر مثبت در جهت بهبود یادگیری درسی با وجود این که اهداف اجرای این الگوی ارزشیابی تحصیلی در کشور بر روی بهبود یادگیری و ارتقا بهداشت روانی دانشآموزان در محیط یادگیری است و شواهدی هم دال بر این مهم دیده شده است، برخی از تحقیقات اثر برنامه ارزشیابی کیفی توصیفی را بر یادگیری درسی ناچیز و بیاهمیت توصیف کردهاند.