چکیده:
پس از نبرد آزادیخواهانه مهاجرنشینهای آمریکا علیه انگلستان و پیروزی آنان، اعلامنامه استقلال و قانون اساسی این کشور برمبنای تساوی همه افراد و حق حیات، آزادی و کسب سعادت برای همه ابنای بشر استوار شد. بدینترتیب ایالات متحده نزد ملل جهان بهعنوان دولتی آزادیخواه شناخته شد. بیرونراندن ایتالیا از مستعمرههای آفریقایی خود و ژاپن از چین، هندوچین، اندونزی، فیلیپین، برمه و کره، موجب شد در پایان جنگ جهانی دوم آمریکا بهعنوان سردمدار عدالت، آزادی و دموکراسی نگریسته شود. از سوی دیگر اقدامات فرهنگی، پزشکی و اقتصادی آنان در ایران زمینهای مساعد، سرشار از تحسین، حقشناسی و اعتماد در اذهان ایرانیان نسبت به دولت آمریکا به وجود آورده بود. اما دیری نپایید که سیاست آمریکاییان در جهان تغییر کرد. استعمار مالی و اقتصادی کشورهای آمریکای لاتین، بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی، نبرد ویتنام، کودتای ۲۸ مرداد، حضور و دخالت نظامی در بسیاری از کشورهای جهان بهویژه در منطقه خاورمیانه و دیگرمواردی ازایندست، آمریکا را به کشوری با اهداف و سیاستهای استعمارگونه و امپریالیستی در جهان تبدیل کرده است. یکی از نقاط مهم و استراتژیک از نظر سیاسی، اقتصادی و نظامی، خلیج فارس است که دولت آمریکا پس از پایان جنگ جهانی دوم و آغاز جنگ سرد همواره توجه ویژهای به آن داشته و برای ماندن در این منطقه اقدام به اتخاذ سیاست خاص و حضور نظامی کرده است.
خلاصه ماشینی:
یکی از نقاط مهم و استراتژیک از نظر سیاسی، اقتصادی و نظامی، خلیج فارس است که دولت آمریکا پس از پایان جنگ جهانی دوم و آغاز جنگ سرد همواره توجه ویژهای به آن داشته و برای ماندن در این منطقه اقدام به اتخاذ سیاست خاص و حضور نظامی کرده است.
» (کسروی، ۹۱۹:۱۳۸۲) دفاع هیئت نمایندگی آمریکا در کنفرانس صلح ورسای در ژانوی ۀ ۱۹۱۹ میلادی از شکایت دولت ایران مبنی بر جبران خسارت این کشور در خلال جنگ جهانی اول، اعتراض دولت ایالات متحده به قرارداد ۱۹۱۹ - که ایران را بهصورت غیررسمی تحتالحمای ۀ انگلستان کرده بود - و نیز تلاشهای قوامالسلطنه برای واگذاری امتیاز نفت شمال به آمریکاییها، از موارد مهم روابط بین دو دولت تا پیش از پایان جنگ جهانی دوم بوده است؛ دورهای که به دلیل نبود تحرک سیاسی میتوان آن را دور ۀ سرد روابط دوجانب ۀ دو کشور دانست.
نویسنده در بخش اول کتاب به سیاستهای ایالات متحده در ایران میپردازد و بخش دوم را به بررسی سیاستهای آمریکا در دیگر کشورهای منطق ۀ خلیج فارس اختصاص داده است.
چنانکه مؤلف نیز اشاره میکند، تاریخ منطقه در این بره ۀ زمانی کمتر نگاشته شده است و تنها رویدادهایی همچون کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ بهصورت منفرد مورد بررسی قرار گرفتهاند؛ همچنین کمتر به بررسی همزمان تحولات در ایران و دیگر کشورهای حاشی ۀ خلیج فارس پرداخته شده است.
» (ص ۴۷) اما عمد ۀ صفحات این فصل به حضور ایالات متحده در ایران از جنگ جهانی دوم تا سال ۱۹۷۱ میلادی اختصاص دارد که خود به دو بخش تقسیم شده است: 1.