چکیده:
برنامه های توسعه از اسناد فرادستی مهم نظام جمهوری اسلامی ایران است که آیندة مطلـوب را در میان مدت ترسیم می کند. یکی از حوزه های مغفول در این برنامه که کمتر به آن توجـه شـده ، جایگاه هویت ملی ایرانی در برنامه های توسعه اسـت ، چراکـه هویت به عنوان عامل کنترل کنندة توسعه ، تضمین کنندة پایداری فرهنگی بوده و می تواند موجبات پیشرفت را فراهم کند. ســـــوال اصلی این است که لایه های هویت ملی در برنامه های پنج گانة توسعة جمهوری اسـلامی ایـران چگونه است . برای پاسخ به سوال ، از روش تطبیقـی ـ تحلیلـی و تحلیـل محتـوای کیفـی بهـره گرفته شده است . نتایج نشان می دهد: هویت ملی ایرانی در برنامه هـای توسـعه ، ترکیبـی از سـه لایة هویت اسلامی ، هویت ایرانی و هویت متجددانه با عناصر و مولفه هـای مختلـف اسـت کـه اهمیت و برجستگی لایه ها و عناصر هویت ملی ، تابعی از گفتمان های دولت های حاکم در زمـان تهیه و تدوین برنامه های توسعة مزبور است .
خلاصه ماشینی:
سـؤال اصـلی مـورد بررسـی عبـارت اسـت از: لایه های هویت ملی در برنامه های پنج گانة توسعة جمهـوری اسـلامی ایـران (١٣٩٤-١٣٦٨) چگونه است و دارای چه عناصر و مؤلفه هایی است ؟ بر این اساس ، فرضیه این مقاله بـه ایـن شکل بیان می شود: به نظـر مـی رسـد هویـت ملـی ایرانـی ، در برنامـه هـای پـنج گانـة توسـعة جمهوری اسلامی ایران ؛ به عنوان یک نقشة راه و اسناد بالادستی کشور، ترکیبی از سه لایـة هویت اسلامی ، هویت ایرانی و هویت متجددانه با عناصر و مؤلفه های مختلف است کـه در آن اهمیت و برجستگی لایه ها و عناصر هویت ملی ، تابعی از گفتمان های دولت های حـاکم در زمان تهیه و تدوین برنامه های توسعه مزبور است .
در سند برنامة اول توسعه نیز بر عواملی چون گسترش کمی و ارتقـای کیفی فرهنگ عمومی تعلیم و تربیت و علوم و فنون در جامعه با توجه خاص نسبت به نسـل جوان ، سازماندهی فعالیت های فرهنگـی بـر مبنـای آزادی عمـل واحـدهای اجرایـی جهـت تحقیق ، تتبع ، نوآوری و ارائه خدمات فرهنگی ، حداکثر بهره برداری از ظرفیت هـای علمـی ، فنی ، تخصصی و تحقیقاتی کشور، توجـه ویـژه بـه توسـعه ، آمـوزش علمـی و عملـی امـور کشاورزی ، گسترش تحقیقات و افزایش توان تکنولوژیک و غیره ، تـدوین نظـام تحقیقـات علمی در زمینه های اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی به منظـور گسـترش و توسـعة برنامـه هـای علمی و تحقیقاتی و درجهت هماهنگی برنامه ها و سازمان های مسئول تحقیقات در کشـور، ایجاد نظام آمار و انفورماتیک جهت فراهم آوردن اطلاعات آموزشی ، پژوهشی ، اقتصادی ، و اجتماعی به هنگام و قابل اعتماد جهت استفاده و به کارگیری آن در فرایند تصمیم گیـری ، گسترش مطالعات در زمینة دستیابی به شیوه های کارآمد تولیدی و گسـترش آمـوزش هـای تخصصی فنی وحرفه ای حین خدمت در سه بخش خصوصی ، تعاونی و دولتی ، و پـی ریـزی گسترده در جهت برقراری ارتباط بنیادی مراکز تولیـد و تحقیقـات صـنعتی و کشـاورزی و تربیت محقق و بهبود کیفیت تحقیقـات از طریـق ارتبـاط مراکـز تحقیقـاتی اعـم از دولتـی ، تعاونی و خصوصی ، با دانشگاه های کشور و مراکز تحقیقاتی مشـابه در کشـورهای پیشـرفته صنعتی و کشاورزی اشاره شده است .