چکیده:
هدف از اين مقاله بررسي ويژگي هاي فرهنگ راهبردي جمهوري اسلامي ايران است. مولفه هاي متعددي بر شكل دهي فرهنگ راهبردي كشورها موثرند، از ديدگاه برخي از محققان روبط بين الملل فرهنگ بازتاب عميقي بر تصميم گيري استراتژيك دارد و در سال هاي اخير تحقيق و مكاشفه درباره نقش آن در امنيت ملي و بين الملل دوباره جان گرفته است. سوال اصلي اين پژوهش آن است كه ويژگي هاي فرهنگ راهبردي جمهوري اسلامي ايران كدام است و اين ويژگي ها از چه مولفه ها و متغيرهايي ناشي شده است. اين پژوهش با رويكرد توصيفي و تحليلي اين فرضيه را مطرح مي كند كه تجارب تاريخي، آموزه هاي دين اسلام و جغرافيا بيش از هر مولفه ديگري در شكل دهي فرهنگ راهبردي نقش داشته اند تحت تاثير متغيرهاي يادشده فرهنگ راهبردي مميزاتي يافته كه مهم ترين آنها سوءظن به بيگانه، نگرش مبتني بر تهديدزا بودن محيط منطقه اي و بين المللي، اعتقاد به قدرت برتر منطقه اي و آمادگي نظامي درون زا هستند.
خلاصه ماشینی:
"بهدنبال آنها باورهای رهبران، منابع نفت و گاز و اساطیر ایرانی نیز از عناصر تأثیرگذار در فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی ایران شناخته شده اند.
با این حال مبحث فرهنگ راهبردی یک مقوله جدید نیست، بلکه از مدتها پیش نیز مطرح بوده، اگرچه تا همین اواخر تحت تأثیر سلطه نظریه (نو)رئالیسم قرار داشته است.
نمونه بارز آن تکنولوژی نظامی است که از دیدگاه لانتیس و هاولت در شکلدهی ممیزات فرهنگ راهبردی آمریکا تعیینکننده بوده (See: Buley, 2007, Chap 1)، اما در شکلدهی فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی ایران چندان تعیینکننده نیست (lantis & Howlett, 2009: 91).
این موضوع در عمده آثاری که در مورد فرهنگ راهبردی و حتی فرهنگ سیاسی ایرانیان نوشته شده دیده میشود (عسگری و آقاجانی، 1390: 6-45؛ Cain, 2002; Stanly, 2006; DeGroot & Elzinga etc, 2008, Strain, 1996).
از جمله تهدید علیه ارزشهای نظام در قالب شبیهخون فرهنگی یا جنگ نرم مورد شناسایی قرار گرفته، تهدید اقتصادی در قالب حریم نهادهای صنعتی و مالی تجلی معرفی شده و همچنین احتمال ظهور نزاع در شرایطی که نیروهای غربی (بالاخص آمریکا) در کشورهای همسایه ایران حضور نظامی دارد نیز دور از ذهن نیست.
این تصور را که محیط منطقهای و بینالمللی دارای تهدیدات عدیدهای علیه منافع راهبردی جامعه ایرانی است را در به یکی از ویژگیهای برجسته نخبگان سیاسی، نخبگان نظامی و مردم ایران بدل ساخته است.
البته موارد یادشده مهمترین ممیزات فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی ایران هستند و چه بسا بتوان ویژگیهای دیگری را نیز در این خصوص یافت."