چکیده:
هجرت امام رضا (ع) از مدينه به ايران، خراسان را قبله دل هاي پيروان آل علي (ع) گردانيد و ذهن و زبان شاعران پارسي گوي با سيره و سيماي رضوي پيوند يافت. سنايي غزنوي شاعر پارسي گوي قرن ششم هجري در پي تحولات فرهنگي، اجتماعي و سياسي پيشگام شد و پس از آن، پردازش سيماي رضوي يكي از موضوعات مهم در شعر شاعران پارسي گوي گرديد. اين پژوهش با هدف تبيين جلوه هاي سيماي امام رضا (ع) و برابري يا برتري آن با سيماي برخي انبياي الهي غير اولوالعزم (حضرت آدم، ادريس، داوود، سليمان، يوسف و خضر عليهم السلام) با تكيه بر آيات و قصص قرآن كريم در شعر فارسي به روش توصيفي - تحليلي و رويكردي تطبيقي انجام گرديده است. بنابراين، در پي پاسخ به چگونگي كمي و كيفي جلوه هاي سيماي انبياييِ امام رضا (ع) در شعر فارسي با تكيه بر آيات و قصص قرآن كريم مشخص گرديد كه سيماي ظاهري، سجاياي فردي و اجتماعي، سيره تعليمي و تبليغي، كرامات و دانش امام رضا (ع) و نيز رويدادهاي مشابه در حيات مادي و معنوي آن حضرت، در سيماي انبياي مذكور يكي است، بلكه در مواردي نور وجودي آن ها برگرفته از سيماي رضوي است.
خلاصه ماشینی:
این پژوهش با هدف تبیین جلوههای سیمای امام رضا (ع) و برابری یا برتری آن با سیمای برخی انبیای الهی غیر اولوالعزم (حضرت آدم، ادریس، داوود، سلیمان، یوسف و خضر علیهم السلام) با تکیه بر آیات و قصص قرآن کریم در شعر فارسی به روش توصیفی - تحلیلی و رویکردی تطبیقی انجام گردیده است.
بنابراین، در پی پاسخ به چگونگی کمی و کیفی جلوههای سیمای انبیایی امام رضا (ع) در شعر فارسی با تکیه بر آیات و قصص قرآن کریم مشخص گردید که سیمای ظاهری، سجایای فردی و اجتماعی، سیرة تعلیمی و تبلیغی، کرامات و دانش امام رضا (ع) و نیز رویدادهای مشابه در حیات مادی و معنوی آن حضرت، در سیمای انبیای مذکور یکی است، بلکه در مواردی نور وجودی آنها برگرفته از سیمای رضوی است.
شاعران در این رویکرد تطبیقی، دو هدف بزرگ را پی گرفتهاند؛ یکی تبیین فضایل و سجایای شخصیتی امام رضا (ع) و دیگر آشنایی مخاطب با مقام معنوی و جایگاه ایشان در قیاس با انبیای الهی غیر اولوالعزم که جلوهای از انگیزه و رغبت شاعران ادب فارسی به معرفی چند سویة الگوهای معنوی و تربیتی است تا انگیزة توجه مخاطب را با آفرینش مضامین ادبی و بلاغی به معارف رضوی تقویت کنند.
این پژوهش شعر رضوی نود شاعر (90) شاعر گسترة ادب فارسی را از قرن ششم تا دوران معاصر با هدف تبیین تطبیقی سیمای امام رضا (ع) و انبیای غیر اولوالعزم و نیز برابری یا برتری سیره و صفات رضوی به روش توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر شگردهای مکاتب ادبیات تطبیقی، در شعر فارسی و قرآن کریم بررسی، تحلیل و تبیین کرده است.