چکیده:
جدایی کریمه از اوکراین و الحاق دوباره آن به قلمرو فدراسیون روسیه نتیجه رقابتهای سیاسی، نظامی و ژئوپلیتیک غرب و روسیه تحت رهبری پوتین است. روسیه در این تقابل به دنبال بسط هرچه بیشتر حوزه نفوذ خود در منطقه خارج نزدیک میباشد که با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی آن را از دست داده بود. بحران اوکراین موازنه قدرت را به نفع غرب تغییر داد و به تقویت اتحادیه اروپا و گسترش مرزهای ناتو منجر شد. در واقع، روسیه بازنده ژئوپلیتیک این بحران به شمار میرود زیرا بدون حضور اوکراین تلاشهای روسیه برای احیائ امپراطوری، فاقد نفوذ و تاثیر ژئوپلیتیک خواهد بود.
نوشتار حاضر با هدف بررسی عوامل موثر در جدایی کریمه از اوکراین و الحاق آن به روسیه به رشته تحریر در آمده است. در این میان سوالی که مطرح است این است که چه عواملی سبب شدند روسیه به کریمه تجاوز نموده و آن را ضمیمه خاک خود نماید؟ در پاسخ این فرضیه بررسی شده است که برداشت تهدیدآمیز روسیه از رفتارهای غرب دلیل اصلی الحاق کریمه است ولی ادعاهای فرهنگی و تاریخی روسها نسبت به کریمه نیز در این مسئله نقش داشتند.
در این مقاله تلاش شده است به روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از نظریه موازنه تهدید استفن والت مسئله گسترش ناتو و اتحادیه اروپا در حوزه نفوذ سنتی روسیه یعنی اوکراین مورد بررسی قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
بـه دنبـال سـقوط ویکتور یانکوویچ ١، رئیس جمهور روس گرای اوکراین در سال ٢٠١٤ و به قدرت رسیدن دولـت موقت طرفدار غرب و با حمایت های دولت های غربی در کی یف ، روسیه با مداخله نطامی خـود شبه جزیره کریمه را ضمیمیه خاک خود نمود.
بعد از اشغال نظامی کریمه توسط روس هـا و در ١٨مـارس ٢٠١٤ پوتین طی سخنرانی در دومای فدراسیون روسیه بااعلام رسـمی الحـاق کریمـه بـه فدراسیون روسیه اظهارداشت این اقدام یک بی عدالتی تاریخی راجبران خواهدکردکـه ٦٠ سال پیش توسط اتحاد جماهیرشوروی و با واگذاری شبه جزیره کریمـه بـه قلمـرو اوکـراین روی داده بود.
گسترش ناتو به شرق و عـضویت کـشورهای حوزه خارج دور و نزدیک در اتحادیه اروپا بـا در نظـر نگـرفتن روسـیه در عمـل بـه افـزایش استعداد انزوای سیاسی ، اقتصادی و نظامی این کشور در اروپا منجر شـد و واقعیـت محاصـره روسیه را متجلی ساخت (٢٣ :٢٠١٦ ,Girgin).
این اتحادیه در سال ٢٠١٠ با حضور روسـیه ، بـلاروس و قزاقستان اعلام موجودیت نموده بود و طرحی اساسی در ادغام مجدد جمهوری های جدا شده از اتحاد جماهیر شوروی به شمار می رفت (٢٠١٦:٦٩٠ ,Wolczuk &Dragneva, ) در واقـع بـا بهبود اقتصاد روسیه و با به قدرت رسیدن پوتین کرملین تلاش نمود تا جماهیر جـدا شـده را در حوزه نفوذ خود ادغام نماید و طرح اتحاد اوراسیایی تظاهر بیرونی این سیاسـت بـه شـمار می رفت (٢٠١٦:٢ ,Menkiszak).
اوکراین عمـق اسـتراتژیک روسیه است و به عنوان منطقه حائل در برابر مداخله نظامی غـرب بـه روسـیه از ایـن کـشور محافظـت مـی کنـد (٢٠١٦٦,De Maio&١١ :٢٠١٥,Tsygankov).