چکیده:
بر اساس اعلام کارشناسان هواشناسی کاهش میزان بارندگی سال 1389 در 45 سال اخیر بی سابقه بوده و به طور میانگین بارش در استانهای کشور 70 تا 80 درصد کاهش داشته است. آنچه مسلم است کاهش بارندگی به طور مستقیم بیشترین تاثیر را در بخش کشاورزی می گذارد و برآوردهای اولیه حاکی از کاهش 20 تا 25 درصدی تولید محصولات کشاورزی در سال آینده است. در این مقاله نشان داده می شود که به علت وجود پیوندهای متقابل تولید، درآمد و مصرف در ساختار اقتصاد، کاهش تولید نه فقط منجر به کاهش تولید سایر بخش ها و کل اقتصاد می گردد، بلکه موجب کاهش درآمد عوامل تولید و کاهش درآمد نهادهای جامعه نیز خواهد شد. در راستای این ملاحظات، سوال اصلی این است که «آثار و تبعات اقتصادی و اجتماعی کاهش تولید کشاورزی از منظر تقاضا کننده واسطه ای از سایر بخش ها و از منظر عرضه کننده ی واسطه ای به سایر بخش ها چه میزان منجر به کاهش تولید سایر بخش ها، کاهش درآمد عوامل تولید و درآمد نهادهای جامعه خواهد شد؟». الگوهای متعارف SAM به دلایل مختلف برای پاسخ به سوال مطرح شده نامناسب است و بدین ترتیب نیاز به الگوی اصلاح شده SAM به شکل الگوی SAM عرضه محور از منظر بخش تقاضاکننده و بخش عرضه کننده دارد. یافته ها بر مبنای ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1385 نشان می دهند که آثار و تبعات مستقیم و غیر مستقیم کاهش 25 درصد تولید بخش کشاورزی از منظر تقاضاکننده منجر به کاهش 2/3 درصد ارزش افزوده ی کشور منهای ارزش افزوده ی بخش کشاورزی می گردد، رقم متناظر از منظر عرضه کننده 2/4 درصد است.
خلاصه ماشینی:
سنجش آثار و تبعات کاهش تولید بخش کشاورزی بر اقتصاد در چارچوب 1 الگوی اصلاح شده ی ماتریس حسابداری اجتماعی (SAM) عرضه محور 2 علی اصغر بانوئی فرشاد مؤمنی ٢ 2 1 حمید آماده 3 زهرا ذاکری 4 مهدی کرمی چکیده بر اساس اعلام کارشناسان هواشناسی کاهش میزان بارندگی سال ١٣٨٩ در ٤٥ سال اخیر بیسابقه بوده و به طور میانگین بارش در استان های کشور ٧٠ تا ٨٠ درصد کاهش داشته است .
مطالب و مشاهدات فوق یک سؤال اساسی را پیش روی نویسندگان مقاله قرار میدهد و آن این است که «آثار و تبعات اقتصادی و اجتماعی محدودیت طرف عرضه ی تولید بخش کشاورزی از منظر تقاضاکننده و عرضه کننده بر کاهش تولید سایر بخش ها و کاهش درآمد عوامل تولید و درآمد گروه های اقتصادی و اجتماعی به ویژه خانوارها چگونه خواهد بود؟».
در این مقاله با استفاده از SAM سال ١٣٨٥ و همچنین بر مبنای الگوهای اصلاح شده ی SAM، تلاش میشود آثار و تبعات اقتصادی و اجتماعی ٢٥ درصد کاهش تولید بخش کشاورزی از منظر تقاضاکننده و عرضه کننده بر کاهش همزمان تولید سایر بخش های اقتصادی ، کاهش درآمد عوامل تولید، کاهش درآمد خانوارهای شهری و روستایی و در نهایت کاهش GDP کشور مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد١.
به عنوان نمونه ، فرناندز ماچو و سایرین ٢ (٢٠٠٦) بر مبنای الگوهای اصلاح شده ماتریس حسابداری اجتماعی آثار و تبعات کاهش تولید ٥٠ درصد بخش ماهی گیری را از منظر تقاضاکننده و عرضه کننده بر کاهش تولید، کاهش درآمد عوامل تولید و کاهش درآمد نهادهای داخلی جامعه برای اقتصاد اسپانیا مورد سنجش قرار دادند.