چکیده:
اونوره دو بالزاک و محمد علی جمال زاده، از متفکدران و نویسدندگان بنام فرانسه و ایران بودند که با آفرینش آثار خود تأثیر بسزایی در شکل گیری اندیشه و تفکرات جامعه عصر خویش داشته و به بسط ادبیات واقع گرایی به عنوان شیوه ای مشخص در به تصویر کشیدن واقعیت های اجتماعی پرداختند. مقاله حاضر بر این فرض بنا شده است که میان اندیشه های این دو نویسدنده به دلیل شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعه، مدی توان تشابه و ارتبار قاعده مندی را مشاهده کرد و شاید از این روی است که جمال زاده از رئالیسدت بزرگی همچون بالزاک الهام گرفته است. بدین ترتیب در طی این تحقیق، که به بررسی مضامین اجتماعی یکسان میان دو اثر اوژنی گرانده بالزاک و دارالمجانین جمال زاده اختصاص یافته، ابتدا تأثیر محیط، اجتماع و روابط علت و معلولی در واقایت های زندگی و تحلیل و شناساندن دقیق تیپ های اجتماعی مطالعه می گردد
خلاصه ماشینی:
در طی این مقاله کوشش شده ابتدا تأثیر تفکرات روشنفکران و نویسندگان رئالیستی همچون بالزاک و جمالزاده در راستای ایجاد تحولات اجتماعی مد نظر قرار گیرد؛ سپس پیروی جمالزاده از سبک نگارش رئالیستهای بزرگی همچون بالزاک، در منعکس کردن واقعیتهای جامعه خویش مطالعه گردیده است و در نهایت کوشش همسان این دو نویسنده در به تصویر کشیدن اوضاع نابسامان جامعه و ارتباط مستقیم آن با زندگی مردم، تأثیرات مخرب سرمایهداری، همچنین حضور کمرنگ زنان و محدودیتهایشان در جوامع سنتی، که نمونههایی از مشکلات و دغدغههای قابل تعمق آن دوران محسوب میشدند، در دو اثر اوژنی گرانده و دارالمجانین مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.
» (جمالزاده، 1388ش: 9) از سوی دیگر، گرچه بالزاک و جمالزاده از حوادث و اشخاص متفاوتی برای نشان دادن مسیر ناهموار زندگی قهرمانانشان بهره میجویند اما در هر دو داستان ساختارهای نادرست و معضلات اجتماعی و در پی آن نقش مهم فقدان پول و سرمایه در زندگی این افراد به تصویر کشیده میشود، که برای رهایی از بند این مشکلات هر یک رهسپار تقدیری دیگر میگردند: در دارالمجانین، محمود که به دنبال طرد شدن از خانه عمویش و به دلیل بیسرپناهی و بیپولی به دارالمجانین پناه برده، به جای ایستادگی در برابر مشکلات، خود را به دیوانگی زده اما علیرغم میلش تا پایان داستان در آنجا گرفتار میماند.