چکیده:
اسلام، آييني ارزش آفرين است؛ با ارزش هاي ناهنجار و ناهمسوي با كرامت انساني، مبارزه كرده و نظامي از ارزش هاي الهي و انساني بنيان نهاده است. حضرت علي (ع) برترين مفسر دين و قرآن به شمار مي آيد كه جانش آميخته با معارف قرآن و زندگي اش همراه با آن است. پژوهش حاضر، با توجه به مطلب مذكور و تاكيد بر اينكه معارف علوي گوياترين، استوارترين و عيني ترين آموزه هاي مرتبط با ابعاد دين و زندگي است و نهج البلاغه، مهم ترين سندي است كه مي تواند انديشه علوي را گزارش كند، ضدارزش ها را در حوزه مسائل سياسي از منظر نهج البلاغه به بحث نهاده است.
در آغاز، سياست را در نگاه حضرت دنبال مي كند، پس از آن دو ضدارزش سياسي ظلم و نفاق را برمي رسد كه در نهج البلاغه نمود بيشتري داشته اند. البته ادعايي نيست كه همه ضدارزش هاي سياسي ذكر شده در نهج البلاغه آورده شده؛ بلكه در حد امكان، مهم ترين مطالب مربوط به موضوع مذكور كه در بيانات امام علي (ع) گسترده شده، در قالب عناويني اصلي آمده و سپس بقيه اشارات وي به صورت ريزموضوعي در بحث گنجانده شده است.
خلاصه ماشینی:
"اگرچه امام در زمانی می زیست که جواب هر توهین و مخالفت ، شمشیر و زور و خشونت بود و تصور این امر برای مردم سخت بود که کسی با منطق و رفتـار مسـالمت آمیـز بتوانـد جلوی هر گونه خشونتی را بگیرد؛ زیرا فقـط آن را در وجـود پیامبرشـان دیـده بودنـد، امـا علی (ع ) تا آنجا که راه حل مسالمت آمیز وجود داشت ، به خشونت و جنگ دست نمی زد؛ چون می دانست سنگدلی و خشونت ، مردم را از مسئولان دور می کند (قربانی ، ١٣٦٠: ١٤٧؛ سروش ، ١٣٧٣: ٢٦٨-٢٦٩؛ دین پرور، ١٣٨١: ٣٢-٣٣)؛ چنانچـه خداونـد بـه پیـامبر (ص ) می فرماید: «اگر خشن و سنگ دل بودی از اطرافت پراکنده می شدند» (آل عمران / ١٥٩) حضرت علی (ع ) مهربانی و خوش برخوردی با مردم را بسیار سفارش می کند که مبادا کارگزارش مثل حیوان درنده و تندخو با مردم برخورد نماید.
٣ استبداد در رأی و نظر: اگر حاکم و یا کارگزاری ، در تصمیم گیری های سیاسی و حکومتی خویش ، خودمحور عمل کند، تنها به این جهت که او بزرگ و مهتر مردم است ، ظلم و خیانت در حق آنان روا داشته (ابن میـثم بحرانـی ، ١٣٧٥: ٢٨٥/٢)؛ زیـرا بـه اعتقـاد حضرت علی (ع ) اگر مسئولان و به خصوص رهبر قومی بدون مشورت دسـت بـه کـاری بزند و مشورت نکردن سبب شود که فرصت ها از دست بـرود و کارهـا بـه خـوبی انجـام نپذیرد، این به نوعی ستمگری و خیانت در حق مـردم جامعـه محسـوب مـی شـود."