چکیده:
در جنگ دوم خلیج فارس (1991) دکترین عملیات روانی امریکا فرآیند تحولی خود را به اتمام رساند. در این جنگ مشخص شد که بهرهگیری به موقع، برنامهریزی شده و دقیق از زمان، فنون و شیوههای عملیات روانی، عراق را، پیش از آن که بتواند مقاومت قابل توجهی از خود نشان دهد، مغلوب میکند. امریکا برای ناگزیر کردن ارتش نسبتا مجهز و مدرن صدام حسین به پذیرفتن شکستی سنگین در جنگ خلیج فارس از روشها، فنون و ابزارهای مختلف عملیات روانی بهره گرفت. انتشار اعلامیه از روشهای اثربخشی بود که امریکاییها از آن برای فروپاشی روحیه و انسجام ارتش عراق بهره گرفتند. هربرت فریدمن، یکی از تحلیلگران عملیات روانی امریکا، اعلامیههای مورد استفاده در جنگ خلیج فارس را به چهار دسته اساسی تقسیم کرده است. هدف اصلی تمام آن چهار دسته اعلامیه آن بود که نظامیان عراق را از رویارویی و نبرد با امریکا و نیروهای متحدین، باز دارد. به باور بسیاری از تحلیلگران چنین هدفی به آسانی محقق شد.
خلاصه ماشینی:
"به باور او طراحان اعلامیههای عملیات روانی امریکا در جنگ Battle Field Leaflets Goldstein دوم خلیج فارس، بیش از طراحی و اجرای آن اعلامیهها، پندارهای قالبی 1 فرهنگی و ویژگیهای فرهنگی عراقیها را مورد مطالعه و بررسی قرار دادند؛ چرا که، آنان به درستی میدانستند که استفاده از اعلامیه در عملیات روانی اقدامی مخاطرهآمیز است و ارتکاب هر نوع خطایی در آن میتواند اثرات عملیات روانی را معکوس کند (ص 21).
فریدمن اعلامیههای جنگ خلیج فارس را بر اساس محتوا به چهار دسته زیر تقسیم کرده است: 1- متقاعد کردن نظامیان عراقی در مورد بیهوده بودن مقاومت؛ 2- ترغیب سربازان عراقی به تسلیم شدن با وعده رفتار شایسته با آنان؛ Stereotype 3- ترغیب سربازان عراقی به دوری از تجهیزات نظامی؛ و 4- استفاده از مفاهیمی همچون صلح، وحدت و خانواده برای تأثیر هیجانی بر مخاطبان.
به عنوان بخشی از عملیات روانی در پشتیبانی از عملیات فریب توفان صحرا، اعلامیههایی با پیامهای معتبر بر سر واحدهای ویژه عراقی فرو ریخته شد که روی آنها نوشته شده بود: عملیات مهمی در شرف وقوع است، مثلا نیروهای متحدین بیش از 12000 بطری پر از اعلامیه در ساحل کویت رها کردند.
اعلامیهها به منظور تضمین رفتار مناسب با اسیران تهیه و توسط فرمانده عملیات امضا شده بود، مثلا، اعلامیههایی که در جنگ دوم جهانی بر سر ژاپنیها فرو ریخته میشد، حاوی چنین عباراتی بود: این اعلامیه تضمین میکند که هر ژاپنی که تسلیم شود با او برخورد انسانی خواهد شد."