چکیده:
هر نوع نظام تربیتی که با انسان رابطه دارد، نیازمند نوعی نظریۀ تربیتی است و بدون آن، تعلیم و تربیت بیپایه و اساس خواهد بود. پدیدارشناسی بهعنوان یک دیدگاه فلسفی که در قرن بیستم ظهور کرده است، به جهان و انسان به شیوهای متفاوت نگاه میکند. هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه و کاربرد پدیدارشناسی در تعلیم و تربیت و برنامه درسی است. این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی- اسنادی و باهدف تبیین و روشنگری مفاهیم و ایده های کاربردی آن در حوزۀ برنامه درسی صورت گرفته است. از مهمترین نقاط قوت پدیدار شناسی این است که به استقبال تغییر ، کثرت و نواندیشی در همه ابعاد برنامه درسی می رود و در خصوص هرگونه استانداردسازی روشهای تعلیم و تربیت در حیطه های مختلف برنامه درسی شامل اهداف ، شرایط و محتوا ها، روشهای آموزشی و ارزشیابی هشدار جدی میدهد. در واقع پدیدارشناسی با اتخاذ روشهای منحصر به فرد این امکان را فراهم می آورد که از طریق ارتباط نزدیکتر و ملموستر با پدیدههای تربیتی، اقدامات مؤثرتری را برای بهبود مجموعه روابط تربیتی در نظامهای آموزشی انجام دهد.
خلاصه ماشینی:
"سـال هـای متعـددی اسـت کـه بـا ورود الگوهـای مطالعـۀ زیست شناسی وفیزیک به عرصۀ مطالعات تعلیم وتربیت کـه انـواع برتـر پـژوهش بـه شـمار میآیندوهویت بخش روش هایعلم جدیدهستند، تصوریشکل گرفته کـه گـویی تنهـا ایـن دانش هامعتبر وقابل اعتنا هستند وتعلیم وتربیت به معنـای نـوین ،اگرچـه سـابقه ایطـولانی ندارد، اما اکنون پژوهشگران تعلیم وتربیت بابصیرت بالایی قادر به درک ابعادو ماهیت آن هـا هستند که در ادامه شرح آن هاآمده است : - نقش پدیدارشناسی در پژوهش هایتربیتی گوردن -چیمبرلین ١(١٩٧٤) دراهمیـت پدیدارشناسـی در پـژوهش هـای کیفـیو تربیتـی میگوید: «نگرش پدیدارشناختی درورای واقعیت ها، مهارت هـا ورفتـاری کـه درپـیش زمینـه دغدغه هایتعلیم وتربیتیقرار دارد، مسائلیاساسی وجود دارد مبنـی بـر اینکـه ایـن هـا چـه معنایی برای مشارکت کنندگان دارند وچگونه معناها درفرایندبازسازی مـداوم آگـاهی تحـول مییابند» (چیمبرلین ، ١٣٥:١٩٧٤).
ب )ویژگیهایکاربردی برنامۀ درسی پدیدارشناسی کاربرد نظریۀپدیدارشناسی درحوزة برنامۀ درسی این امکان رافراهم میآورد که سـؤال کنیم چه شرایطی را میتوان برای ایجاد وگسترش موقعیت های یادگیری تعیین کرد؟ چه نـوع ترتیبی درعرضۀمطالب درسی و محتوا به کار رود یابه نحوی بازسازی شـود کـه اصـلاحات برنامۀدرسی به صورت بهتری صورت پذیرد؟ چه شاخصی برای نیل به درک آگاهانه وتعامل افرادو نحوة ارزشیابیدانش آموزان وجوددارد؟ ضرورت وتناسب بازسـازی برنامـه بـه همـان نحوی مطرح است که توسط افراد، گروه هاونهادهـای مـؤثردرفرآینـد برنامـۀدرسـی تعبیـر میشود.
سؤالات مطرح شده در تحقیق میتوان ادعا کرد که جایگـاه پدیـدارشناسـی دربرنامـۀ درسـی بسیارظریف و پیچیده است که میتواندبااستفاده از ظرفیت هایکیفی و پژوهشی، این امکـان را برای متولیان تعلیم و تربیت ایجاد کند تا فهمی عینی و درسـت از زنـدگی دانـش آمـوزان و معلمان در موقعیت های منحصر بـه فـرد آن هـاداشـته باشـد."