چکیده:
چکیده آیه "تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْء" (نحل:89) یکی از آیات چالش بر انگیز قرآن است. مفسران در تفسیر این آیه دیدگاههای مختلفی را بیان کرده اند که عبارتند از: جامعیت علمی قرآن، جامعیت تشریعی مطلق قرآن، جامعیت تشریعی نسبی قرآن، جامعیت هدایتی قرآن، جامعیت قرآن به همراه سنت، و جامعیت قرآن ویژه معصومین. در این مقاله پس از نقد و بررسی دیدگاههای مختلف درمورد جامعیت قرآن، مشخص شد که کلمه تبیان به معنای نهایت وضوح و روشنی بوده و مراد از عبارت "کل شیء"، معارف فطری است که ریشه در ضمیر انسان دارند و قرآن نیز به عنوان "ذکر" این معارف را یادآوری نموده تا اتمام حجت نماید. برخی روایات تفسیری آیه از باب جری و تطبیق بوده به حقایقی فراتر از الفاظ قرآن اشاره دارد
The verse "16/89" is one of the challenging verses of the Holy Quran and commentators have provided different commentaries for it، including scientific all-comprehensiveness of the Holy Quran، absolute legislative all-comprehensiveness of the Holy Quran، relative legislative all-comprehensiveness of the Holy Quran، guiding all-comprehensiveness of the Holy Quran، all-comprehensiveness of the Holy Quran along with tradition، and all-comprehensiveness of the Holy Quran especial to Infallible Imams. Reviewing and criticizing different views about all-comprehensiveness of the Holy Quran، the present paper specifies that the term Tebyan means ultimate clarity، the phrase "kulle shai'=everything " in the verse means sciences which are rooted in the human conscience، and the Qur'an as an "invocation" invokes these sciences to issue an ultimatum. Some commentary narrations about the verse are about its applicability and conformation، and refer to truths beyond the words of the Quran.
خلاصه ماشینی:
به عبارت ديگر، نوع نگرش مفسر به بحث جامعيت قرآن در تفسير آيات قـرآن و نـوع تعامـل و بهره گيري او از قرآن مؤثر است ؛ بنابراين ، اين پژوهش در صدد اسـت تـا بـا تاکيـد بـر ديـدگاه فطري بودن اساس معارف قرآن کريم و نيز دلالت هاي عقلي و نقلي و ارزيابي ديدگاه مفسـران به تفسير آيه شريفه "ت ◌بيانا لکل شي ء" پرداخته و به سؤالات زير پاسخ دهد: ١- مصداق عبارت "کل شي ء" در آيه شريفه چيست ؟ ٢- چه ارتباطي بين صدر و ذيل آيه شريفه وجود دارد؟ ٣-مفسران فريقين چه ديدگاهي نسبت به آيه شريفه داشـته و چگونـه از آن بـر جامعيـت قرآن استدلال نموده اند؟ ۴- چه ارتباطي بين آيه شريفه و روايات تفسيري آن وجود دارد؟ مفهوم جامعيت قرآن واژه "جامعيت " مصدري جعلي است که در زبان فارسي رواج يافته است .
با توجه به مواردي که بيان شد مشخص مي شود که قرآن مستقيما بيان کننـده همـه امـور دين و احکام نيست و نمي توان از آيات آن به طور مستقيم و بدون مراجعه بـه سـنت همـه امـور دين و احکام الهي را استخراج کرد و اساسا بسياري از امور ديني مورد نياز در سنت آمده است نه در قرآن و اگر قرآن را به تنهايي بيانگر همه چيز بدانيم به شعار "حسـبنا کتـاب اللـه " سـخن ١۴ نقد و بررسي ديدگاه مفسران در تفسير آيه "تبيانا لکل شي ء" (نحل / ٨٩) خليفه دوم معتقد شده ايم (شيخ مفيد ١۴١٣: ٣۶) که به دليل وضوح بطلان ، حتي در ميان اهل سنت نيز طرفداران قابل اعتنايي پيدا نکرده است (رک : بابايي ١٣٨١، ج ٢: ١۴۵).