تحلیل رابطۀ آلودگی هوای تهران با ترافیک و شرایط جو برای کاهش مخاطرات مقاله

چکیده:

آلودگی هوا از مهم‌ترین مخاطرات زیست‌محیطی کلانشهرهاست که شناخت عوامل مؤثر بر آن کمک شایانی به کاهش آثار آن خواهد کرد. حل این مشکل نیازمند مطالعات دقیق در زمینۀ شناسایی متغیرهای مؤثر بر آلاینده‌هاست. هدف این پژوهش بررسی تغییرات شاخص کیفیت هوا در ارتباط با شرایط جوی و ترافیک در شهر تهران طی 60 روز (15 آبان تا 15 دی، معادل 6 نوامبر تا 5 ژانویه) برای هر یک از سال‌های 1389 تا 1391 بوده است. به‌منظور محاسبۀ همبستگی و تحلیل رگرسیون بین شاخص‌های کیفیت هوا (میانگین و بیشینه) با متغیرهای ترافیک و هواشناسی از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که شاخص ناپایداری جو (شاخص– ki ) بیشترین تأثیر را بر تغییرات آلودگی هوا داشته است. در خصوص تخمین شاخص کیفیت هوا، مدل‌های رگرسیون ساده و چندگانۀ خطی در سال 1390، دقیق‌ترین مدل در تخمین بیشینة شاخص کیفیت هوا و دارای کمترین انحراف نسبی بوده است (انحراف نسبی 05/0- در مدل اول و 1/0- در مدل دوم). دستاورد شایان توجه در این تحقیق همبستگی غیرمستقیم بین تعداد خودرو و شاخص کیفیت هواست که بر خلاف انتظار است. به‌نظر می‌رسد تولید آلاینده‌ها در دو حالت حرکت و توقف خودروها، دو مقولۀ کاملاً متفاوت است که باید با دیگر روش‌های علمی بررسی شود.

خلاصه ماشینی:

هدف این پژوهش بررسی تغییرات شاخص کیفیـت هـوا در ارتبـاط بـا شرایط جوی و ترافیک در شهر تهران طی ٦٠ روز (١٥ آبان تا ١٥ دی، معادل ٦ نوامبر تا ٥ ژانویه ) برای هر یک از سال های ١٣٨٩ تا ١٣٩١ بوده است . هدف پژوهش حاضر بررسی تغییرات شاخص کیفیت هوا در ارتباط با شرایط جوی و ترافیک در شهر تهران طی ٦٠ روز از سال (١٥ آبان تا ١٥ دی، معادل ٦ نوامبر تـا ٥ ژانویـه ) بـرای هـر یک از سال های ١٣٨٩ تا ١٣٩١ بوده است . بـا توجـه بـه محدودیت اخذ داده از شرکت کنترل ترافیک شهرداری تهران ، در خصـوص داده هـای ترافیـک (تعداد خودروها) از مناطق مختلف شهر تهران ، تنها در برخی از تقاطع ها و آن هم برای دو مـاه از سال (١٥ آبان تا ١٥ دی) طی سال های ١٣٨٩، ١٣٩٠ و ١٣٩١ داده در اختیار قرار گرفـت و به همین دلیل سایر داده ها شامل آلاینده ها و عناصر هواشناسی نیز در همین محدودة زمـانی در تحلیل های آماری بررسی شد. روش تحقیق محاسبۀ روابط همبستگی و علی و معلولی (رگرسیون ) متغیرها در این مطالعه به منظور محاسبۀ همبستگی بین شاخص هـای کیفیـت هـوا بـا متغیرهـای ترافیـک و هواشناسی مربوط به سطح زمین شامل بارش ، سـرعت بـاد، کمینـه و بیشـینۀ دمـای هـوا، بیشـینۀ سرعت باد و همچنین داده های جو بالا (شاخص – ki) از ضریب همبستگی پیرسـون ١ اسـتفاده شـده است (رابطۀ ١).