چکیده:
یکی از راه حل ها برای تدبیر معضل معماری امروزی ایران که آن را از محتوا و مفاهیم عالی تهی کرده و با چالش مواجه ساخته است، برقراری پیوند با معماری گذشته و تداوم آن است. تحقیق حاضر به چگونگی احیای گنبد به عنوان عنصری از هویت معماری ایران می پردازد. به همین منظور عنصر گنبد، از جنبه های گوناگون و با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و مقایسه ای و ابزار کتابخانه ای، بررسی شده است. نتیجه این که گنبد ایرانی، دارای شاخصه هایی نظیر پشتوانه اصیل تاریخی و زیبایی شناسانه، مقاومت ذاتی هندسی به لحاظ نیارش و همچنین خنک نگه داشتن فضای تحت پوشش آن در فصول گرم سال در نواحی اقلیمی گرم و خشک ایران در گذشته، است که موجب هویت بخشی به معماری نواحی مرکزی ایران می شود. بازشناسی این شاخصه ها به احیای این عنصر در معماری معاصر کمک خواهد کرد.
خلاصه ماشینی:
"استفاده از این ویژگی ذاتی امروزه در مباحث سازه هـای بتنی پوسته ای نازک تسری یافته ، جایگاه ویژه ای در طراحی و اجرای این گونه سـازه هـا پیدا کرده است پیرنیا (١٣٥٢) انتخاب شکل هایی مبتنی بر اصول دقیق ریاضی، به نحـوی که از رانش آنها ممانعت به عمل آورده و موجب صرفه جویی در مصالح میشده اسـت ، را خصیصه ی گنبدهای ایرانـی و تمـایز آن بـا سـایر گنبـدها مـیدانـد.
با توجه به این که شهر و ساختمان به عنوان ظرف زندگی انسان تلقی میشود، نه تنها احیای عنصر گنبد در معماری ایران موجب احیای هویـت معمـاری ایـران و در نتیجـه احیای هویت ساکنین می شود، بلکه برای خنک نگه داشتن فضای تحت پوشش در اقلیم گرم و خشک نواحی مرکزی ایران که بیشترین مساحت کل کشور را دربرمـیگیـرد، در فصول گرم ، و به خصوص برای ساختمان های با کارکرد عمومی، مناسب است .
بنابراین اگر معمـاری را یکی از بارزترین نمودهای تمدن هر ملت و شناسنامه معتبر مردم بدانیم ، در این صورت تأکید و باززنده سازی عناصر هویت بخش شهری مانند گنبد، موجبات حفظ هویت ملی، در اصفهان و دیگر شهرهای منطقه اقلیمی گرم و خشک کشور، کـه گنبـد از دیربـاز در آنها کاربرد وسیع داشته ، را فراهم خواهد آورد.
(1985); "Passive Cooling in Hot , Arid Regions in Developing Countries by Employing Domed Roofs and Reducing the Temperature of Internal Surface", Building and Environment, Vol. 20, No 2, PP 103-130.
, (1993); "Roof Geometry as a Determinant of Thermal Behavior a Comparative Study of Vaulted and Flat Surface in a Hot-Arid Zone", Architectural science Review, Vol 36, No 2, PP 75-86."